Prijzen rijzen de pan uit: laat maatwerkers niet in de steek

Door torenhoge energieprijzen zit er voor veel maatwerkers niets anders op dan de verwarming uit te schakelen, ook al staat de winter voor de deur. Met een loon van slechts 10 euro en een habbekrats per uur, hebben deze werknemers nauwelijks marges om de oplopende rekeningen te blijven betalen. Frans en Michael, delegees uit het maatwerkbedrijf Zonnehoeve Production, getuigen naar aanleiding van de werelddag van verzet tegen armoede op 17 oktober.

De werknemers van Zonnehoeve production uit Eke in Oost-Vlaanderen produceren onder meer lattenbodems, plankenbedden, enzovoort. Daarnaast is er ook verpakking, assemblage en textielbewerking. Het gaat vaak om werknemers met een beperking zoals een leerachterstand die ondanks hun ervaring moeilijk op de reguliere arbeidsmarkt aan de slag kunnen. Frans en Michael zijn beiden delegee voor de Algemene Centrale – ABVV en hebben samen ruim 40 jaar ervaring in het bedrijf.

Hoe is het om rond te komen als maatwerker?

Michael: De meeste werknemers krijgen net iets meer dan het minimumloon, nauwelijks meer dan 10 euro per uur.

Frans: Hun situatie is vaak schrijnend. De werkloosheid is sinds het uitbreken van de coronacrisis gevoelig toegenomen. De meesten moeten het stellen met het minimumloon en bijvoorbeeld 700 tot 900 euro huishuur betalen op een loon van soms nog geen 1600 euro per maand. Ik heb de kans gehad om bij sommige collega’s thuis langs te mogen komen… de schrijnende toestanden die ik daar soms heb meegemaakt. Ongelooflijk. Ik ga er met tranen naar buiten. Mijn hart doet zeer.

Ken je nog voorbeelden van dagelijkse problemen die zich onder collega’s voordoen?

Frans: Ik ken genoeg collega’s die hun energierekeningen in stukken moeten afbetalen, of collega’s die een bewindvoerder toegewezen gekregen hebben.

Michael: Energie, brandstof, eten en drinken, … alles slaat op. Als iets ook maar 90 cent duurder wordt, dan voel je dat. Met een loon van ongeveer 10 euro per uur kan je al die prijsstijgingen niet blijven betalen.

Frans: Sommigen kunnen het zich niet permitteren om zich regelmatig te wassen. Mensen die voltijds werken! Ze wassen zich niet om te kunnen besparen. Dat zijn mensen die er enkel maar van kunnen dromen om een weekendje weg te gaan.

Michael: Ook niet iedereen kan zich een smartphone veroorloven. Nu moet je steeds en overal bereikbaar zijn, en je kan bijna alles doen met je smartphone. Maar wat gebeurt er als je niet eens je telefonie-abonnement kunt betalen? Dan sluiten ze je netwerk af: gedaan met je vrijheid.

Frans: Het meest schrijnende overkomt de collega’s die bij gebrek aan werk op een werkloosheidsuitkering terugvallen. Tijdens corona werd dat opgetrokken naar maximaal 70% van het loon. Kan jij je inbeelden dat je moet leven van nog niet eens 1100 euro per maand?! Ik hou m’n hart vast voor volgend jaar, als de uitkeringen weer zakken.

Michael: Je schrikt ervan hoeveel mensen die werken regelmatig naar de voedselbank moeten gaan. Ze komen anders niet toe aan het einde van de maand.

Nu we corona stilletjes aan achter ons laten, wil iedereen weer genieten van het normale leven. Weer uitgaan, terug naar het verenigingsleven, … Hebben maatwerkers soms het gevoel dat ze daar niet aan kunnen deelnemen?

Frans: Het is niet vanzelfsprekend voor werknemers uit de maatwerkbedrijven om deel te nemen aan verenigingen of hun kinderen in te schrijven voor activiteiten.

Michael: Veel mensen uit een maatwerkbedrijf willen wel, maar ze kunnen niet zomaar eens op restaurant gaan, ze kunnen niet naar de cinema gaan, … ook pretparken zijn geen evidente keuze. Je krijgt soms een korting voor bepaalde activiteiten, maar als je bijvoorbeeld zelf moet instaan voor het vervoer ga je toch twee keer nadenken voordat je naar zo’n activiteit met korting gaat.

Frans: Die mensen die het geluk hebben een auto te hebben, rijden meestal met een tweedehandswagen waar ze jarenlang zorg voor moeten dragen. Je moet weten dat sommigen zonder hun auto niet eens op het werk raken. Maar ver ga je er niet mee rijden, want dat is duur.

Welke oplossingen zien jullie voor deze problemen?

Michael: De lonen moeten dringend hoger. Daarom ondersteunen wij de campagne van Fight For €14, daarom hebben wij ook de Run For €14 op 16 oktober georganiseerd, om druk te zetten op de regering om de minimumlonen snel op te trekken en verdere drama’s te vermijden. De mensen op de werkvloer roepen om hulp. Ze komen soms radeloos tot bij ons.

Frans: Het woord “respect”, dat horen wij niet meer van de regering. Respect voor wat de maatwerkers gedaan hebben – mensen die ondanks hun beperking toch hun best doen om dag in dag uit te gaan werken. En wat krijgen werknemers van de regering? Een loonsverhoging van maximaal 0,4 procent op twee jaar. Dat krijgen wij nooit uitgelegd aan de mensen. Geef ons toch eindelijk eens de 14 euro per uur waar wij naar vragen: voor iedereen eindelijk het begin van een deftig bestaan.

Michael: Wij hebben 30.000 tot 40.000 maskers geproduceerd tijdens corona. De maatwerkbedrijven waren vaak de eerste om maskers te produceren toen er een tekort was. Toch worden we daar nauwelijks voor beloond. Er zijn genoeg maatwerkers die in de problemen zijn gekomen door corona. Een deel van de oplossing zou ook kunnen zijn dat we de uitkeringen optrekken voor de werknemers. Een uitkering van 70% van een uurloon van 10 euro is nog steeds veel te weinig