Burn-out, vermoeidheid, absenteïsme: de nieuwe plaag van onze samenleving

Deze kwalen, ook wel "psychosociale risico's" genoemd, halen steeds vaker de pers. En hoewel het verband met de stress op de werkplek en de toenemende werkdruk duidelijk is, bestaat er geen eensgezindheid over de oorzaak, laat staan over de manier waarop deze plaag van onze samenleving moet worden aangepakt.

De Algemene Centrale - ABVV gaat dus op zoek naar een stevig onderbouwd collectief antwoord. Om dit te bereiken, werd een studiedag over dit thema georganiseerd met militanten, artsen en deskundigen. We formuleerden alternatieven op het rechtse discours dat de verantwoordelijkheid bij de individuele werknemers legt.

Relevant syndicaal thema

Er was geen gebrek aan voorbeelden. Door stress vindt 1 op 2 Vlamingen het werk niet langer werkbaar, en volgens een studie van Solidaris in Franstalig België ondervindt ruim 4 op 10 werknemers voortdurend stress op het werk. Er waren fragmenten uit de ontroerende documentaire ‘Ils ne mourraient pas tous, mais tous étaient frappé’ van Sophie Bruneau, die het lijden van werknemers onder ondraaglijke mentale druk op de werkvloer koppelt aan nieuwe vormen van werkorganisatie.

Eveneens kwamen een arbeidsarts, een socioloog en een arbeidspsycholoog elk vanuit hun eigen invalshoek aan het woord. De stress die werknemers ondervinden heeft immers verstrekkende gevolgen, zoals een dramatische toename van het aantal langdurig zieken. Dat er desondanks veel onenigheid is over de aanpak, maakt dat de nood aan een syndicaal antwoord hoog is: Wie is verantwoordelijk? Waar moet men ingrijpen? Wie gaat dit betalen? Wat doet de vakbond? Arbeidspsycholoog Maxime Coopmans en arbeidsarts Brecht Verbrugghe gingen er uitgebreid op in.

Risico of epidemie?

In het begrip “psychosociale risico’s” schuilt wel een risico, zo waarschuwde socioloog Nicolas Latteur, verbonden aan syndicaal vormingsinstituut CEPAG: “Voor klachten zoals burn-out of chronische stress is het niet langer vijf voor twaalf. Nu al lijden enorm veel werknemers eronder. Maar het woord risico wekt de indruk dat we het nog kunnen vermijden, sommigen zweren nog bij individuele ingrepen, toch is nu al van een epidemie spreken geen overdrijving.”

Prioriteit voor de Algemene Centrale

Voor Federaal Secretaris Arnaud Levêque en Hanne Sanders van de studiedienst van de Algemene Centrale was deze studiedag een startpunt. Het signaal van de militanten was duidelijk: er is hoge nood aan praktische instrumenten om deze uitdaging op de werkvloer aan te pakken. En gezien de ernst van situatie zal ook syndicale actie nodig zijn.