Seksisme? Nultolerantie!

Martine Vandevenne en Dalila Larabi zijn verantwoordelijken Gender bij het ABVV. Ze proberen via lobbywerk, acties, vorming, … drempels en ongelijkheden weg te werken waar vrouwen dagelijks mee worden geconfronteerd. Ze pleiten voor een nultolerantie voor seksisme.

Zijn jullie al geconfronteerd met seksisme?

Martine: “Ja, want seksisme in alle vormen komt nog veel te vaak voor. Werknemers die zwanger zijn en plots negatieve evaluaties krijgen. Contracten van bepaalde duur die niet meer worden verlengd of een ontslag … Een klassieker die ikzelf reeds meemaakte: tijdens een vergadering geven twee vrouwelijke adviseurs een presentatie in twee talen met aparte beamers. Wanneer de opstart niet direct lukt, zie je mannen in de zaal naar elkaar gniffelen want “vrouwen en techniek, typisch”. Ook als een vrouw het woord vraagt om het over een bepaald genderthema te hebben, wordt het altijd rumoeriger in de zaal. De gelijkheid tussen mannen en vrouwen is duidelijk nog niet verwezenlijkt.”

Waarom is het nodig om aandacht te vragen voor seksisme op de werkvloer?

Dalila: “Seksisme op de werkplek ontmoedigt vrouwen. Uiteindelijk werken ze nog zonder enige ambitie, of ze bezwijken onder de seksistische druk en verlaten het werk. Nochtans zijn vrouwen in België doorgaans hoger opgeleid dan mannen. Het is voor iedereen een jammerlijke situatie. In de eerste plaats voor vrouwen, maar ook voor de werkgever: als er geen harde maatregelen genomen worden tegen seksistisch gedrag, dan ziet de werkgever de investering in zijn vrouwelijke werknemers verloren gaan.”

Martine: “Seksisme op het werk is nog steeds sterk aanwezig, en bijzonder moeilijk om aan te pakken. Velen weten niet hoe ze seksisme kunnen stoppen. Maar dit fenomeen moet je net zo aanpakken als racisme. Je moet durven vragen “zou je dit ook nog grappig vinden als ze dat tegen jouw zus of vriendin zeggen?”. Dat komt wel binnen. Een nultolerantie handhaven t.o.v. seksisme, net zoals tegenover racisme, moet de norm zijn.”

Waarom denk je dat seksisme nog niet zo kordaat als racisme wordt aangepakt?

Martine: “Het zijn eigenlijk vooral die grapjes, die subtiele vormen van seksisme waarvan sommigen niet begrijpen dat die kwetsend kunnen overkomen. ‘Dat is toch maar een grapje?’ En ja, sommigen lachen er nog mee, maar er zijn er minstens evenveel die dit niet meer doen. Sinds de #Metoo-beweging zien velen in dat dit toch verder gaat dan gewoon ‘maar een grapje’. Hetzelfde voor grensoverschrijdend gedrag. Het is diegene naar wie dit gericht is die bepaalt wanneer diens grens wordt overschreden, niet omgekeerd!”

Dalila: “Laat ons niet vergeten dat vrouwen met een migratieachtergrond een dubbele discriminatie over zich heen krijgen. Ze worden geconfronteerd met seksisme en met racisme. We moeten even streng zijn voor beide plagen, ze gaan immers uit van hetzelfde concept: ‘inferieure vrouwen’. Via opleiding, vorming en training moeten we iedereen wijzen op het probleem en de waarde van ‘gelijkheid’ promoten. Ook wij als vakbond moeten dit nog meer opnemen in de opleiding van onze afgevaardigden.”

Wat moet er nog gebeuren?

Martine: “Blijven hameren op dit thema, standpunt innemen en hiervoor ondersteuning zoeken binnen en buiten het ABVV om stapje voor stapje ongelijkheden weg te werken. Een werk van lange adem en van vele mensen. Als vakbond hebben we stappen gezet. We werken met quota, namelijk minimum één op drie vrouwen in alle officiële instanties en we streven naar pariteit. Dat maakt een verschil. Sinds september hebben we voor het eerst een federaal secretariaat met vier vrouwen en drie mannen. Dit is echt een verwezenlijking.”

“In België bestaat er al een wetgeving die seksisme, discriminatie en seksuele intimidatie op het werk bestraffen. Zo heb je de seksismewet van 2014, de antidiscriminatiewet van 2007 en de wet van 1996 over het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk. Maar in de praktijk zijn de procedures omslachtig en niet veel slachtoffers willen heel die procedure doorlopen. De drempel zou veel lager moeten liggen om klacht neer te leggen met snellere bestraffing. In veel gevallen is het slachtoffer tegen dan al weg.”

Dalila: “Klopt. Vaak reageren werknemers die het slachtoffer zijn van seksisme niet omdat ze bang zijn voor represailles. Als werkgevers geen strikte preventieve maatregelen nemen en de strijd tegen seksuele intimidatie serieus nemen, is het erg moeilijk voor werknemers om iets aan te kaarten. Zelden worden er gerechtelijke stappen genomen, omdat slachtoffers vrezen dat het nutteloos is. Toch is het aangewezen om klachten en situaties zichtbaar te maken zodat ze betekenisvol kunnen zijn voor iedereen. Want de psychologische gevolgen voor de slachtoffers zijn verschrikkelijk. We hebben de plicht om er telkens een punt van te maken wanneer het gaat over algemeen welzijn op het werk.”

Nieuw internationaal kader om seksisme te bannen

In België bestaat er al een wetgeving voor een veilige werkplek waar iedereen zichzelf zou moeten kunnen zijn en wetgeving die seksisme, discriminatie en seksuele intimidatie op het werk bestraft. Toch zetten we als vakbond nu druk zodat alle beleidsniveaus in ons land ook de nieuwe conventie 190 officieel bekrachtigen. Deze conventie, een afsprakenkader, kwam in 2019 tot stand in de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO), het overlegorgaan van de Verenigde Naties waar vakbonden, werkgeversorganisaties en overheden samen arbeidsnormen uittekenen.

 

Deze conventie, waar het ABVV zich ook hard voor ingezet heeft, erkent dat seksisme niet alleen op de werkvloer, maar ook thuis of op weg naar het werk een verwoestende impact heeft. Want de gevolgen van een maatschappelijk fenomeen, dat ook buiten het werk voorkomt en zich bijv. uit in huiselijk geweld, nemen we mee naar onze job. Seksisme in de privésfeer treft zo de gezondheid van werknemers, hun veiligheid en hun productiviteit. Conventie 190 sterkt wereldwijd alle vakbondsactivisten die al jaren hameren op hun rechten op de werkvloer, maar landen moeten de conventie wel bekrachtigen en vervolgens vertalen in nationale wetgeving.

 

En dan hebben we echt een nieuw instrument in handen om seksisme te bannen.

De basis van dit interview en artikel werd gelegd door FOS