Door de snelle ontwikkeling en productie van de coronavaccins werd de farmaceutische industrie de laatste maanden de hemel in geprezen. Als ABVV Scheikunde zijn we uiteraard tevreden dat de vaccins er voor zullen zorgen dat we geleidelijk aan terug naar de normaliteit kunnen overgaan maar door die koers naar goeie vaccins mogen we de hoge subsidies die de industrie ontvangt niet uit het oog verliezen.

Universiteiten partner in de ontwikkeling

De coronavaccins hebben we niet enkel te danken aan de farmaceutische industrie. De kennis die deze vaccins mogelijk maakte, werd naast de industrie mede ontwikkeld door wetenschappers aan universiteiten en overheidsinstellingen. De industrie zorgde ten slotte voor het testen van de vaccins door middel van grootschalige studies via een groot productie- en distributienetwerk.

Ondanks het feit dat er ook kennis wordt ontwikkeld aan universiteiten en overheidsinstellingen is het de farmaceutische industrie die het eigendomsrecht van de vaccins claimt en daarna de vaccins verkoopt aan diezelfde overheden met hoge winsten¹. Deze werkwijze geldt niet enkel voor de coronavaccins maar voor vele farmaceutische producten die in de loop der jaren zijn ontwikkeld. Bovendien betaalt de farmaceutische industrie in België amper belasting op de inkomsten die men haalt uit producten waar men een patent op heeft genomen, ook wel de octrooiaftrek genoemd. Het is dit belastingvoordeel dat we hieronder nader toelichten.

Onbelaste winsten

Vanaf het aanslagjaar 2008 werd met die octrooiaftrek een bijzonder gunstig regime ingevoerd dat ervoor zorgde dat 80% van de inkomsten uit octrooien werden vrijgesteld van belasting. Belgische vennootschappen onderworpen aan de vennootschapsbelasting en buitenlandse vennootschappen met een Belgische vestiging kunnen sindsdien genieten van de aftrek voor octrooi-inkomsten². Op 1 juli 2016 werd dit regime omgevormd tot de innovatieaftrek met als gevolg dat vanaf dan zelfs tot 85% van de inkomsten uit onder andere patenten onbelast werden.

Vb.: je neemt een patent op een product waarmee je nadien € 100 euro winst maakt. € 85 van de winst is, via de innovatieaftrek, onbelast en de resterende € 15 wordt belast aan de huidige vennootschapsbelasting van 25%. Op je € 100 winst betaal je met andere woorden € 3,75 belasting waar je normaal € 25 zou betalen.

De jaarrekeningen van 3 grote farmabedrijven tonen aan over welke gigantische bedragen dit gaat: voor 2020 maakte Janssen Pharmaceutica voor bijna 2 miljard euro winst (€ 1.963.502.564) die via de innovatieaftrek niet wordt belast. Voor GSK was dit een gelijkaardig bedrag (€ 1.819.528.018) en voor UCB Pharma kwam dit voor 2020 neer op een onbelaste winst van 120 miljoen euro (€ 120.494.372). Indien de winst die men maakt door octrooien zou worden belast aan 25% (huidige vennootschapsbelasting in België) zou dit voor de 3 genoemde bedrijven samen neerkomen op bijna 1 miljard euro extra inkomsten voor de overheid. In tijden waar de werknemer zijn loon met maximaal 0,4% zal zien stijgen, kan dit tellen.

Hoge factuur voor de overheid

De overheid heeft veel betaald tijdens de gezondheidscrisis: financiële steun aan de bedrijven, kost van de vaccins, uitkeringen tijdelijke werkloosheid voor werknemers, … . Nu de crisis langzaam gaat liggen, moet de overheid terug inkomsten vinden om de rekening te doen kloppen. Werknemers krijgen de volgende jaren maximaal 0,4% loonsverhoging terwijl farmaceutische bedrijven miljarden aan fiscale cadeaus blijven ontvangen. Een meer eerlijke fiscaliteit en bijgevolg een aanpassing van de innovatie-aftrek dringt zich op.

¹De uitvinder van het coronavaccin is... niet Big Pharma (maar die krijgt wel de eer én de poen) - De Correspondent

²De aftrek voor octrooi-inkomsten | Scriptieprijs (scriptiebank.be)