Zuid-Afrikaanse huishoudhulpen bekomen minimumloon

De acties van huishoudhulpen in Zuid-Afrika hebben hun vruchten afgeworpen. Sinds 1 maart 2022 hebben ze recht op het nieuwe nationale minimumloon. 892 000 huishoudhulpen – vooral vrouwen – hebben zo eindelijk toegang tot deze vorm van sociale bescherming. Al volstaat het minimumloon nog niet om hen uit de armoede te halen.

Op 1 maart heeft de Zuid-Afrikaanse regering het nationaal minimumloon opgetrokken van 21,41 rand (1,29 euro) per uur naar 23,19 rand (1,39 euro) per uur, een verhoging van 6,9%. Bovendien hebben huishoudhulpen er vanaf nu recht op. Eindelijk worden de huishoudhulpen in Zuid-Afrika dus beloond voor hun niet aflatende strijd tegen slechte arbeidsomstandigheden.

Een minimale bescherming

In 2019 waren de huishoudhulpen er al in geslaagd om de vergoeding voor arbeidsongeschiktheid uit te breiden naar huishoudelijk personeel. Dat gebeurde na een jarenlange juridische strijd naar aanleiding van het overlijden van Maria Mahlangu, die verdronk in het zwembad van haar werkgever. De werkgever bood haar familie een schamele 300 euro als schadevergoeding. De vakbond SADSAWU vocht dat onrecht aan en kreeg gelijk.

De Zuid-Afrikaanse socialezekerheidssystemen hebben kwetsbare groepen, zoals vrouwen en migranten, lange tijd uitgesloten. De jobs waarin die groepen overwegend actief zijn, werden door de wetgeving expliciet buitenspel gezet. Huishoudhulpen in Zuid-Afrika zijn voornamelijk zwarte vrouwen, omdat huishoudelijk werk in het verleden een van de weinige banen was waar ze toegang toe hadden. De opname in het minimumloon is een stap vooruit voor een groep die traditioneel uitgebuit wordt.

Nog geen garantie tegen armoede

Hoewel de huishoudhulpen blij zijn met deze evolutie, hebben ze toch ook hun bedenkingen. “Deze loonsverhoging is nog altijd niet genoeg om mijn gezin uit de armoede te halen”, vertelt een huishoudhulp aangesloten bij SADSAWU. Volgens Statistics South Africa ligt de onderste armoedegrens op 37,46 euro per persoon per maand, of 131,34 euro voor een gemiddeld huishouden van drie tot vier leden. Die grens houdt nog geen rekening met kosten zoals huur, vervoer, schoolgeld en andere benodigdheden. Volgens ander onderzoek lopen huishoudens met een vrouwelijk gezinshoofd het grootste risico op armoede en voedselonzekerheid. Laat dat nu net de situatie van heel wat huishoudhulpen zijn.

Meer acties nodig

Tegelijk vrezen sommige huishoudhulpen dat ze hun baan zullen verliezen, omdat hun werkgevers het nieuwe loon niet kunnen betalen: “Ik verdien maar 2500 rand. Zal mijn werkgever me het nieuwe maandloon van 3700 rand betalen? Wat als ze me ontslaat?”, vraagt een bezorgd SADSAWU-lid. Het zijn legitieme zorgen, vooral gezien de hoge werkloosheidscijfers in het land.

De kwetsbare situatie van de huishoudhulpen in Zuid-Afrika verbetert dus langzaam. Niettemin zijn nog meer inspanningen nodig om hun rechten te beschermen. Werkgevers mogen het nieuwe loon niet gebruiken als excuus om hun werknemers te ontslaan. De vakbonden en het ministerie van Arbeid moeten daar actie tegen ondernemen.

 

Leer meer over sociale bescherming in Zuid-Afrika

 

Op 17 mei getuigt Myrtl Witbooi, algemeen secretaris van SADSAWU, in Brussel over de strijd van huishoudhulpen in Zuid-Afrika. Ze doet dat tijdens de sessie over gender transformative social protection, die we met Oxfam organiseren op de conferentie ‘Universele sociale bescherming: hoe beginnen we eraan?’

Benieuwd naar haar verhaal? Volg de sessie via Zoom of kom naar het Pacheco Conference Centre.

 

Bron artikel: www.fos.ngo

De Algemene Centrale - ABVV ondersteunt de vakbond SADSAWU. Meer info op www.accg.be/internationaal