Eind juli kwam in de Antwerpse haven een schrijnend geval van sociale uitbuiting en mensenhandel aan het licht op een werf van het bedrijf Borealis. Na deze vaststellingen werden een aantal slachtoffers, met valse papieren, door al dan niet malafide tussenpersonen gewoon omgeleid naar een andere werf bij BASF. In totaal waren er 174 werknemers getroffen.

Sociale dumping én mensenhandel

Wanneer bedrijven de sociale wetgeving proberen te schenden, te omzeilen of te verzwakken met als enige doel een economisch voordeel, is er sprake van sociale dumping. Deze praktijk wordt regelmatig op bouwwerven toegepast. In de praktijk kan de werknemer op verschillende manieren worden benadeeld: loonafhouding, niet-betaling van verplaatsingskosten, … of het verrichten van overuren zonder beperking en zonder vergoeding.

In het geval van de Borealis-werf werd er een volledig systeem van mensenhandel blootgelegd: naast sociale dumping, betaalden de werknemers een zware prijs voor hun vervoer naar België en hun werkplaats. Daarbij werden ze ondergebracht in onbewoonbare woningen.

Het verhaal stopt hier niet

Enkele slachtoffers werden zonder schroom omgeleid naar een andere werf bij BASF, nog steeds in de haven van Antwerpen. Ook daar ontdekten inspectiediensten frauduleuze praktijken.

Deze twee gevallen van sociale fraude, die veel aandacht kregen in de pers, zijn helaas geen uitzondering. De strijd tegen sociale dumping en mensenhandel staat al jaren centraal in de acties en campagnes van de militanten uit de bouwsector.

Het verhaal mag hier niet stoppen

De scheikunde kan niet achteroverleunen en wachten tot nieuwe gevallen de voorpagina’s halen. Wij moeten onze krachten bundelen met de bouwsector om alle vormen van uitbuiting op de arbeidsmarkt doeltreffend te bestrijden.

Concreet: meer controles, strengere sancties en de aanpassing van de wetgeving: de bouwheer en de aannemer moeten verantwoordelijk worden gehouden, en de keten van onderaannemers moet drastisch worden ingekort. Daarbij moet rechtstreeks ingegrepen worden in bedrijven waar onderaanneming plaatsvindt door het sociaal overleg te verbeteren. In tegenstelling tot vandaag moeten werknemersvertegenwoordigers geïnformeerd en geraadpleegd worden alvorens tot onderaanneming wordt overgegaan. Zo kunnen zij sneller optreden en samen met hun werkgever controleren of de werknemers van onderaannemers gerespecteerd worden.

Wat met de slachtoffers?

Verschillende weken zijn verstreken sinds de Borealis-zaak. Van de 174 geïdentificeerde slachtoffers hebben slechts 55 hulp gekregen. Zij kunnen nu terug op een legale manier werken. De anderen wachten nog steeds op een verblijfsvergunning. Zonder het document kunnen zij geen geld verdienen, en dus ook geen onderdak of voedsel betalen. Bovendien wachten zij nog steeds op het geld voor het werk dat zij hebben verricht. De nood is dus tweeledig: de slachtoffers van vandaag helpen én sociale uitbuiting voorkomen in de toekomst.