Silicose is een ernstige beroepsziekte veroorzaakt door blootstelling aan kristallijn silica. Werknemers in heel wat sectoren worden hierdoor getroffen. Maar meer kennis en preventie kan dit voorkomen. Via een studiedag zal de Algemene Centrale delegees beter informeren over de risico’s en de rol die het CPBW hierin kan spelen. Dat vertelt Philippe Vigneron van de studiedienst van de Algemene Centrale. 

Silica is één van de meest voorkomende mineralen ter wereld. Je vindt het in beton, glas, baksteen, tegels… Op zich geen probleem maar bij blootstelling aan hitte of intense druk (door bijvoorbeeld schuren of slijpen) wordt het kristallijn silica. Bij langdurige inademing dringen de stofdeeltjes in de longen. Op termijn leidt dit tot verschillende ziektes waarvan silicose het grootste risico vormt: een longziekte die leidt tot ademhalingsproblemen en in sommige gevallen tot overlijden. Wie aan silicose lijdt heeft bovendien veel meer kans op longkanker. Volgens statistieken van FEDRIS waren er in 2017 124 overlijdens gelieerd aan silicose, dat is bijna evenveel als het aantal asbestslachtoffers.  

Kan je een concreet voorbeeld geven van een toepassing waar de risico’s voor de werknemers groot zijn? 

Een recent risico is bijvoorbeeld de productie van composietsteen (een samenstelling van natuursteen, hars en kleurstoffen). De productie daarvan houdt grote risico’s in voor de arbeiders die deze stenen produceren of manipuleren.  

In welke sectoren vormt kristallijn silica een gevaar? 

De meest betrokken sectoren zijn de chemie, keramiek, bouw, betonindustrie, cement, vezelcement, steenfabrieken, tegelwerken, alle groeven, ...

Zijn de preventiemaatregelen in de meeste sectoren voldoende? 

In de groeven en in de bouw is het verspreiden van silica moeilijk te controleren, en zelfs heel ingewikkeld bij bijvoorbeeld ontploffingen of het behandelen van de materialen. Al kan men de hoeveelheid silica in de lucht wel terugdringen door in een vochtige omgeving te werken. In andere sectoren zoals bijvoorbeeld de glassector –daar wordt silica gebruikt als grondstof voor het maken van glaspasta- zijn preventiemaatregelen veel gemakkelijker te implementeren. 

Wat kan er nog meer gebeuren en wat kan de inbreng van onze delegees daarbij zijn?

De gevaren zijn absoluut niet onvermijdelijk. Samengevat moeten drie acties centraal staan: goede informatie, maatregelen om blootstelling te verminderen én een medische opvolging. 

Het comité voor veiligheid en bescherming op het werk (CPBW) kan daarbij een proactieve rol spelen. Het begint met goede informatie voor werknemers over de gevaren van silica. Logischerwijs moeten alle werknemers die aan het silica zijn blootgesteld medisch worden opgevolgd en in het bijzonder elk jaar een radio van de thorax ondergaan. Werken in natte omgevingen helpt het stofniveau te verlagen. Men moet er ook aan denken om zichzelf te beschermen met stofmaskers wanneer het stof boven de grenswaarden ligt.  De maatregelen kunnen  opgenomen worden in het algemene preventieplan en het jaarlijkse actieplan. 

Welke acties onderneemt onze vakbond nog ? 

De sociale partners hebben op Europees niveau al goede initiatieven genomen. In 2006 ondertekenden werkgevers- en werknemersvertegenwoordigers uit 14 industriële sectoren een Europees Sociaal Akkoord over de bescherming van de gezondheid van werknemers. Het hoofddoel van de overeenkomst is het minimaliseren van blootstelling aan silica om de gezondheidsrisico's te voorkomen of te verminderen. Het akkoord wil ook de kennis van de mogelijke gezondheidseffecten van kristallijn silica te verbeteren. De bedrijven die de overeenkomst ondertekenden hebben zich ertoe verbonden de blootstelling aan silicium te minimaliseren.