Welk syndicalisme voor morgen? 

Een jaar loopt op zijn eind en een nieuw begint… maar nog steeds met hetzelfde vervelende virus dat alles op zijn weg aantast en dezelfde nijpende dossiers: de stijgende prijzen van energie en veel andere dagelijkse producten. Steeds meer gezinnen dreigen te bezwijken en kunnen de eindjes niet meer aan elkaar knopen door de lage lonen. De reacties hierop zijn verbluffend: de werkgevers durven de automatische loonindexering in twijfel te trekken en de regering onderneemt niets. Is de vakbond machteloos in zo’n situatie? Werner Van Heetvelde, voorzitter van de Algemene Centrale – ABVV, en Geoffrey Goblet, algemeen secretaris, spreken zich over deze kwestie uit. 

Bieden vakbonden in de huidige context nog tegenwicht en hebben we de kracht nog om voor verandering te zorgen? 

Werner: Ook al ziet het er wat somber uit, er is geen reden om fatalistisch te zijn. Natuurlijk is het ABVV, met 1.535.000 leden, nog steeds een sterke tegenmacht. En samen met onze leden kunnen we voor verandering zorgen.  
Wat bijvoorbeeld de lonen betreft: het is belangrijk dat de wet van 96 (de loonnormwet), die al jaren een rechtvaardige verhoging van onze lonen in de weg staat, wordt herzien. Zo kunnen we opnieuw een echt sociaal overleg tot stand brengen, om te onderhandelen over brede akkoorden die iedereen ten goede zullen komen. 

Geoffrey: Wij moeten er ons echter van bewust zijn dat het ons alleen niet zal lukken: elke werknemer heeft een rol te spelen. Meer dan ooit is er een massale mobilisatie van ons allen nodig. In de huidige context is dat uiteraard moeilijk, maar zeker niet onmogelijk. 

Heeft de coronacrisis een impact op de mobilisatie? 

Geoffrey: Ten eerste, door omstandigheden, ja. Wij zijn allemaal, op alle niveaus, aan talrijke beperkingen -die wij niet in vraag stellen, maar wel voor onrust zorgen - onderworpen.  
Vervolgens is de tendens tot individualisme nog sterker geworden door de coronacrisis. Het individu krijgt steeds meer voorrang op het collectieve. En zo komen we zeker niet tot duurzame oplossingen. 

Werner: Meer dan ooit moet solidariteit de centrale waarde zijn. We moeten van een individuele naar een collectieve visie overstappen. Dat is cruciaal. Want zoals we al eerder zeiden: samen kunnen we verandering afdwingen. Of het nu gaat over de koopkracht, het klimaat, de syndicale vrijheden, de arbeidsomstandigheden of zelfs de toekomst die we voor onze kinderen willen.  
De oplossingen vinden we niet op individueel niveau. 

 

Dat brengt ons tot de hamvraag: welke vakbond hebben we dan nodig om deze uitdagingen aan te gaan? 

Werner: Wij hebben eerst en vooral een sterk en offensief ABVV nodig. Maar er is meer dan dat. Laten we van deze moeilijke tijden een uitzonderlijke kans maken om onszelf opnieuw uit te vinden. Verhindert de crisis ons om ‘klassieke’ acties te voeren? Dan verzinnen wij gewoon nieuwe manieren om dat te doen. 

Geoffrey: Voor wie er nog aan twijfelt: de crisis heeft ons overduidelijk laten zien hoe essentieel onze sociale zekerheid en de openbare diensten zijn. Ze moeten behouden en zelfs versterkt worden. Ze zijn namelijk onze beste wapens om uit deze crisis te geraken. Het is o.a. ook belangrijk dat jongeren zich hiervan bewust zijn. En in dezelfde gedachtegang moeten we, in een tijd waarin alles steeds sneller gaat, ook aanvaarden dat sommige gevechten niet bij de eerste poging worden gewonnen. Onze grootste overwinningen zijn niet van de ene dag op de andere tot stand gekomen. Voor de lonen en de sociale uitkeringen is het nu wel heel dringend. Werknemers krijgen het steeds moeilijker om rond te komen en dat is compleet, maar dan ook compleet onaanvaardbaar. 

Werner: In het najaar zal onze centrale haar statutair congres houden. Een bijzonder moment waarop we samen met onze delegees en militanten onze prioriteiten en uitdagingen vastleggen. We hebben geen minuut te verliezen. We moeten ons nù over sociaal-economische- en klimaatuitdagingen buigen.  
Want ook over bv. het klimaat, al lijkt het misschien niet ons eerste werkterrein, hebben we als vakbond een rol te spelen. Als we het politieke debat en mobilisatie hierover niet naar ons toetrekken, zal men boven onze hoofden beslissen… en dat is een bijzonder slecht idee. 

(Geschreven op 12 januari 2022)