Vastberadener dan ooit!

Na twee jaar coronavirus, lockdowns, versoepelingen en terug lockdowns, overlegcomités, covid safe tickets, ontsmettende gel, maskers, diverse tekorten en de sluiting van hele delen van ons maatschappelijk leven, is het einde van de tunnel eindelijk in zicht. Dat is althans wat we dachten, want de gezondheidscrisis heeft plaatsgemaakt voor oorlog in Oekraïne. Een oorlog die dramatische menselijke gevolgen heeft voor de Oekraïners en minder ernstige, maar reële gevolgen voor ons. Werner Van Heetvelde — voorzitter — en Geoffrey Goblet — algemeen secretaris — van de Algemene Centrale schetsen de situatie.

Voordat de oorlog in Oekraïne uitbrak, streed het ABVV voor loonsverhogingen voor de werknemers, zodat ze het hoofd konden bieden aan de stijgende energieprijzen. Wat gebeurt met deze strijd nu?  
 

Geoffrey: Het klopt dat we als vakbond veel werk voor de boeg hadden, nog voor de oorlog uitbrak. En we hebben het natuurlijk niet enkel over de energieprijzen, maar ook de opkomst van extreemrechtse ideeën, de constante aanvallen op onze syndicale vrijheden, het keurslijf van de wet van ’96, de dreigingen tegen de automatische loonindexeringen, de zogenaamde arbeidsdeal… en dan kwam op 24 februari 2022 het nieuws dat het Russische leger Oekraïne binnenviel.

Werner : Oorlog, eender welke, is nooit een oplossing. Er zijn nooit winnaars. En zeker niet bij de werknemers. Los van de menselijke tol, eist een oorlog slachtoffers, vernietigt het levens en ontwortelt het gezinnen. Er is natuurlijk niets dramatischer dan dat. Niettemin kunnen we onze ogen niet sluiten voor de situatie waarin vele Belgen zich sinds enkele maanden bevinden. Integendeel, we moeten vastberadener dan ooit strijden voor correcte en rechtvaardige oplossingen op alle niveaus. 
We kunnen ons niet enkel focussen op de energieprijzen. Verliezen we de andere zaken uit het oog, dan zijn de gevolgen zeer ernstig voor de werknemers. 

Daarover gesproken: de regering heeft nieuwe maatregelen aangekondigd om de burgers te helpen de eindjes aan elkaar te knopen. Is dit genoeg? 
 

Werner: Wat de energieprijzen betreft, heeft de regering op het moment van schrijven (15 maart) een akkoord bereikt om de mensen te helpen het hoofd boven water te houden. En dat dankzij de onderhandelingen, daar zijn we ons van bewust. Er zijn een aantal goede dingen, maar niet in de mate dat we kunnen zeggen dat álles is gedaan. Veel realistische opties blijven onverkend of zelfs genegeerd.

Geoffrey: De regering knutselt opnieuw aan oplossingen om de energierekening te verlichten, terwijl ze diepgaand zou kunnen optreden als ze het geld zou halen daar waar het zich bevindt: bij de bedrijven die van de situatie profiteren, en de grote vermogens. 
De aangekondigde maatregelen zullen € 1,3 miljard kosten, waarvan € 1,1 miljard afkomstig is van extra inkomsten uit btw en accijnzen. En het grootkapitaal? Welke inspanningen worden er van hen gevraagd?

Zijn er, los van het belasten van grote vermogens en het bestrijden van belastingontduiking en belastingontwijking, nog andere manieren om vooruitgang te boeken? 
 

Werner: De regering nam een aantal goeie maatregelen die zeker zullen helpen, maar intussen zijn de prijzen zodanig gestegen dat meer nodig is. Volgens een recente studie van de KU Leuven blijft loonindexering de doeltreffendste manier om het verlies aan koopkracht door de hoge energieprijzen tegen te gaan. Sinds 1994 worden diesel en benzine echter niet meer opgenomen in de berekening voor de automatische loonindexering. Is dit niet het juiste moment om deze er wel terug bij te nemen? Voor de laagste inkomens blijft het sociaal tarief de beste garantie. 

Geoffrey: Ook voor de middellange termijn zijn er oplossingen. Zo hekelden we reeds vóór de enorme energieprijsstijgingen het feit dat de lonen te langzaam — of zelfs bijna helemaal niet — stegen. Sinds 1996, en de wet op het concurrentievermogen van de bedrijven, kunnen de vakbonden niet meer vrij onderhandelen over loonsverhogingen… in naam van het heiligmakende concurrentievermogen. Maar langs de andere kant maakt diezelfde wet het ook mogelijk om dividenden te beperken. Dit aspect van de wet is in haar 26-jarige bestaan nooit benut. Waarom niet? Als de regering niet bereid is om beide kanten van de wet te gebruiken, moet ze de wet grondig herzien. Nu meer dan ooit. Hadden werknemers correctere lonen, dan konden zij beter het hoofd bieden aan de prijsstijgingen. Hoe kunnen werknemers, die vroeger al niet rondkwamen, de huidige situatie de baas zijn?!

Begrijpen jullie dat steeds meer werknemers, en vooral ook delegees, aan het eind van hun Latijn zijn? Uitgeput door de coronacrisis en nu ook door de prijsstijgingen.
 

Geoffrey: Natuurlijk zijn we ons daarvan bewust. We nemen onze hoed af voor onze delegees die aan dek zijn gebleven tijdens de coronacrisis. We zijn ons bewust van de inspanningen en moeilijkheden waarmee zij gedurende twee jaar te kampen hebben gehad. De situatie waarin we ons nu bevinden, verdient echter ook onze volle aandacht en inspanningen. 

Werner: En dat hoeven we natuurlijk niet aan onze delegees te vertellen: ze weten het beter dan wie ook. Steeds meer Belgen komen niet meer rond. Vandaag wordt de situatie dramatisch. En dat is ook wat Cindy, Ana Veronica en Chantal met respect getuigen op pagina’s 12 en 13. Meer dan ooit hebben werknemers hun delegees en een sterke, strijdbare vakbond nodig. Alleen samen kunnen we dit bereiken. Samen sterk!