COVID-tests in de bedrijven? Enkel met respect voor de privacy van de werknemer!

In de strijd tegen de verspreiding van het coronavirus in en rond de werkplek, is het voortaan mogelijk om sneltests af te nemen in het kader van de beroepsactiviteiten. Het is de arbeidsarts die zal beslissen welke tests bij welke personen afgenomen zullen worden, maar werknemers zullen onder geen beding gedwongen kunnen worden, en de resultaten blijven vertrouwelijk. Het kader voor deze teststrategie, kwam tot stand op basis van advies van de sociale partners.

Uit cijfers van Sciensano blijkt dat er nog heel wat COVID-besmettingen zijn in of rond de ondernemingen (de zogeheten bedrijvencluster). Om de besmettingen in de professionele sfeer een halt toe te roepen, zal de arbeidsarts voortaan sneltests en andere COVID-tests kunnen (laten) afnemen onder werknemers. Waar nodig kan een bedrijfsarts of sociaal inspecteur het gebruik van een test aan een bedrijf opleggen.

Let op: De sneltest is niet hetzelfde als de zelftest. De zelftest kan een iedere burger thuis zelf afnemen op basis van een test aangekocht bij bijvoorbeeld de apotheker. Die zelftest en het eventuele resultaat van zo’n test dienen enkel voor persoonlijk gebruik. De sneltest voor bedrijven daarentegen kan enkel binnen het wettelijk kader toegepast worden en vergt de interventie van de arbeidsarts.

Ik word getest, wat nu?

Neem je een test, dan zullen in het geval van een positief resultaat de gepaste preventiemaatregelen genomen moeten worden: quarantaine thuis en contactopsporing om collega’s, vrienden en familie die recent nauw contact hadden in te lichten van het risico dat zij lopen. Bij nauw contact zullen je betrokken collega’s mogelijks eveneens in quarantaine moeten gaan (daarover kan de arbeidsarts een oordeel vellen). Indien mogelijk kan hiervoor tijdelijke werkloosheid omwille van COVID-19 ingeroepen worden.

Is je resultaat negatief, dan betekent dat nog niet dat alle problemen in verband met de beheersing van COVID-19 van de baan zijn. Een negatief testresultaat wil immers niet noodzakelijk zeggen dat je (nog) niet besmettelijk bent.

De COVID-preventiemaatregelen -  zoals bepaald in de generieke gids/sectorgidsen – moeten dus steeds gerespecteerd worden, en waar nodig bijgestuurd worden. Verplichtingen en adviezen van overheidswege, zoals telewerk of het gebruik van mondmaskers op de werkvloer, vervallen niet door het regelmatig gebruik van een sneltest of een andere COVID-test.

Reglementair kader

Het reglementair kader voor de toepassing van onder meer sneltests op de werkvloer, kwam tot stand op basis van een unaniem advies door de sociale partners.

Sneltests kunnen op twee manieren toegepast worden: zowel binnen het kader van clusterbeheer als buiten het kader van clusterbeheer. Elk van deze kaders heeft eigen voorwaarden om de tests toe te passen:

  • Binnen het kader van clusterbeheer

Deze tests kunnen afgenomen worden bij werknemers voor wie de arbeidsarts oordeelt dat een test noodzakelijk is om in de onderneming een (dreigende) uitbraak onder controle te houden.     

Deze tests kunnen eveneens afgenomen worden bij werknemers die gewoonlijk niet in België verblijven en hier slechts tijdelijk werkzaam zijn, én bij wie zich minstens één van de gekende symptomen manifesteert, of wie recent positief heeft getest op COVID–19. 

  • Buiten het kader van clusterbeheer

Deze tests kunnen enkel afgenomen onder strikte voorwaarden. Het gaat om een testbeleid zonder aanwijzingen van een actuele uitbraak in of rond het bedrijf, en dit kan enkel om de verspreiding van COVID-19 te beperken en om de gezondheid van werknemers preventief te beschermen.  

Belangrijk om te onthouden is dat enkel de arbeidsarts of sociaal inspecteur kan beslissen om in dit kader tests af te nemen.  

Wat zijn de gevolgen van dit testbeleid? 

Werknemers moeten steeds hun toestemming geven om zich te laten testen en deze moet vrijwillig worden gegeven. Niemand kan dus verplicht worden een test af te leggen.

De quarantaine in het geval van een positieve sneltest, en de daaruit verplichte PCR-tests, moeten door de werknemer in kwestie worden gerespecteerd. Tijdelijke Werkloosheid omwille van COVID-19 kan worden ingeroepen.

Maar wat als je weigert? Wanneer een werknemer een sneltest weigert in het kader van clusterbeheer kan alleen de arbeidsarts beslissen om toch een quarantaineattest af te leveren. En dit omdat de werknemer in kwestie door de betrokken arts wordt gedefinieerd als hoogrisicocontact. De werkgever mag geen invloed uitoefenen op dit proces.

Let op: wanneer een werknemer een sneltest weigert buiten het kader van clusterbeheer is het bovenstaande niet van toepassing.

Mag de werkgever op de hoogte gesteld worden van je resultaat? Nee. De resultaten van de tests mogen in geen enkel geval aan de werkgever worden meegedeeld. Een werkgever mag evenmin aan zijn werknemers vragen om zichzelf te testen voor het aanvatten van het werk, noch de toegang tot de werkvloer weigeren aan werknemers die de test niet wensen af te nemen. De privacy van de werknemers moet worden gegarandeerd, en op ieder ogenblik moeten de gezondheidsgegevens van de werknemers vertrouwelijk worden behandeld door de betrokken arbeidsarts.