Nu er omzeggens dagelijks berichten in de pers verschijnen omtrent de organisatie van de wereldbeker voetbal in Qatar 2022 willen wij onderlijnen dat we met het ABVV al sinds de toewijzing van de wereldbeker aan Qatar als gastland (in 2010) campagne voeren voor de bescherming en verbetering van de rechten van de arbeiders die de voetbalstadia bouwen.

Samen met de BWI (Building and Woodworkers International), de internationale vakbond voor de werknemers uit de bouwsector, werden verschillende campagnes gevoerd om de ogen te openen voor de verschrikkelijke werk- en leefomstandigheden van de voornamelijk gastarbeiders die de voetbaltempels bouwen.

We bezochten de nationale voetbalbond in Brussel in 2015 om druk te kunnen zetten op de FIFA, om niet alleen aandacht te hebben voor de sportieve aspecten maar ook, en vooral, de sociale aspecten waarmee de gastarbeiders werden geconfronteerd in het kader van de campagne Red Card for Fifa.

Toen al konden we voorspellen dat duizenden werknemers het leven zouden laten bij de bouw van de stadia: https://bit.ly/3sfi7mP

We willen helemaal niet zeggen dat er geen problemen meer zijn, die blijven huizengroot, maar onder de druk van de nationale en internationale vakbonden werden toch heel wat verbeteringen afgedwongen voor de arbeiders. En dat in een land waar mensen, laat staan vakbondsrechten, helemaal geen prioriteit zijn.

Ook door de bestaande overeenkomsten met de internationale bouwbedrijven die de stadions bouwen, kon een dialoog opgezet worden tussen overheid, werkgevers en onze werknemers.

Ondanks het gebrek aan toegankelijke en verifieerbare officiële gegevens over de feitelijke arbeids- en levensomstandigheden (aantal doden en ongelukken op de bouwplaatsen van het WK, toestand van de huisvesting, bewegingsvrijheid van migrerende werknemers, enz.), lijkt het even moeilijk om positieve maatregelen van de Qatarese regering te ontkennen evenals om de doeltreffendheid van de uitvoering ervan te controleren. Het lijkt even moeilijk om de hieruit voortvloeiende effectieve en algemene verbetering van de arbeids- en levensomstandigheden van gastarbeiders in Qatar te kunnen waarnemen.

Er is bijvoorbeeld vooruitgang geboekt door de invoering van een minimumloon en een loonbeschermingswet, de creatie van een arbeidsinspectie die toeziet op de aspecten van Health and Safety (gezondheid en veiligheid), de afschaffing van het Kafala-systeem (migranten mogen in Qatar alleen werken onder toezicht van een "peter", aan wie zij hun paspoort moeten overhandigen) en de opstart van een dialoog tussen werkgevers en werknemers via de oprichting van de zogenaamde werknemerscomités.

Er blijft uiteraard een lange lijst aanbevelingen en uitdagingen onbeantwoord. De belangrijkste is de doeltreffende en afschrikkende toepassing van sancties tegen werkgevers die de wet overtreden. Zo moeten de straffen effectiever en afdwingbaar worden. Ook moeten er meer arbeidsinspecteurs komen die de mogelijkheid krijgen om alle werven te bezoeken. De betaling van de lonen - volledig en op tijd - moet snel worden afgedwongen. De terugvordering van onbetaalde bedragen moet mogelijk en gemakkelijk worden gemaakt, ook na de terugkeer van migrerende werknemers naar hun land van herkomst. Daarnaast moet het systeem van werknemerscomités worden uitgebreid, al is dit nog altijd geen systeem van globale vakbondsvrijheid, om bijvoorbeeld collectieve onderhandelingen te voeren. 

BWI kon samen met andere Europese en internationale vakbondsorganisaties, waaronder ABVV Bouw, werfbezoeken afleggen bij de meeste van de in aanbouw zijnde stadions. De aanbevelingen van deze inspecties hebben gezorgd voor belangrijke verbeteringen voor de arbeiders, gaande van het verkrijgen van voedsel en water, correcte huisvesting, afspraken betreffende veiligheid en gezondheid, de creatie van werknemerscomités, enz.

Ondanks dit alles blijft de situatie voor veel arbeiders allesbehalve rooskleurig. Zoals reeds vermeld, heeft de Qatarese overheid recent nieuwe aankondigingen gedaan inzake de verbetering van de werkomstandigheden van de werknemers, wat de verwachtingen bij de arbeiders heeft aangescherpt. We eisen dan ook dat er inzake veiligheid op het werk een absolute toepassing is van alle internationale standaarden.  

ABVV Bouw zal blijven strijden voor waardig werk voor alle bouwvakkers, in België, Europa en wereldwijd.