Opiniestuk Els Hertogen, directeur 11.11.11

‘Ontwikkelingssamenwerking is een belangrijk en bewezen middel om mensenrechten te realiseren’, schrijft Els Hertogen van 11.11.11, die samen met een zestigtal ngo’s en prominenten onze regering herinnert aan haar belofte om 0,7% van het BNP aan ontwikkelingssamenwerking te besteden.

Oorlog. Klimaatrampen. Armoede. Energiecrisis. En een pandemie die nog nazindert. De wereld beweegt zich van crisis naar crisis. Zelden waren de internationale uitdagingen zo groot. Zelden was de urgentie zo onmiskenbaar.

Sinds het begin van de pandemie zijn meer dan 200 miljoen mensen ondervoed geraakt. Extreme armoede steeg voor het eerst in twee decennia. Experts waarschuwen dat een decennium van armoedebestrijding zonder meer zal worden weggevaagd, als men nu niet ingrijpt. Ook de VN trekt loeihard aan de alarmbel. Voor het eerst sinds haar oprichting daalt de human development index – de index die op basis van inkomen, levensverwachting en alfabetisme de stand van ‘ontwikkeling’ van landen aangeeft – al twee jaar op rij.

Die gevolgen zijn wereldwijd tastbaar, voor alle mensen. Ook hier in België zijn de stijgende energie– en voedselprijzen, én de verontrustende gevolgen van de klimaatcrisis, een slag in het gezicht van de mensen in de meest kwetsbare situaties. Tegelijk zien we de kwetsbaarheid die we in België ontwaren, uitvergroot in andere delen van de wereld, net daar waar minder middelen voorhanden zijn om de scherpe randen van deze crisissen eraf te halen. Maar juist daar hebben rijke landen, ook historisch, een grote verantwoordelijkheid.

De noodzakelijke en terechte zoektocht naar solidariteit binnen onze grenzen, mag ons daarom niet blind maken voor de enorme impact op de economisch meer kwetsbare landen. Al die belangrijke uitdagingen waar we vandaag voor staan vereisen net een versterking van de internationale samenwerking, geen terugplooiing op onszelf. Samenwerken en investeren in een betere wereld is daarom geen idealistisch streven vanuit een liefdadige attitude. Het is een noodzaak om ook ‘hier’ vooruitgang te boeken.

Want het moet gezegd: de oplossingen die onze politici vandaag aanreiken, blijven maar al te vaak beperkt tot onze eigen achtertuin. En dat is een politieke denkfout. Ons lot is onlosmakelijk verbonden met landen, gemeenschappen en mensen in de rest van de wereld. Als we hen laten vallen, laten we onszelf vallen. Hun rechten zijn onze rechten, hun planeet is onze planeet, hun strijd is daarom ook onze strijd. En het is een gebrek aan internationale solidariteit, dat de broeihaard vormt van alle crisissen die ons nu overstelpen, en dat in de toekomst nog feller zullen doen.

De klimaatopwarming leidt niet alleen tot gigantische overstromingen in Pakistan, maar ook tot watersnood en extreme hitte in België. Met investeringen in internationale solidariteit kunnen we overal ter wereld werken aan duurzame economieën en zo de opwarming van de aarde een halt toeroepen. Investeringen in een goede gezondheidszorg, duurzame landbouw en gezond voedsel wereldwijd kunnen allerlei ziektes en pandemieën in de kiem smoren. En voor burgerrechten opkomen in totalitaire regimes draagt bij tot een vermindering van conflicten, onderdrukking en gedwongen migratie.

Eén van de hefbomen om al deze zaken fundamenteel aan te pakken – en dus te bouwen aan internationale solidariteit – is ontwikkelingssamenwerking. Het is een belangrijk en bewezen middel om mensenrechten te realiseren.

Net doordat regeringen, organisaties en individuen collectief verantwoordelijkheid opnamen, boekten we grote vorderingen op vlak van duurzame ontwikkeling. Polio werd in meer dan 123 landen verslagen. Naar schatting 6,2 miljoen mensenlevens werden gered van malaria. Moedersterfte en het aantal kinderen dat sterft door diarree werden gehalveerd. Mensenrechtenactivisten slaagden er o.a. in om grote delen van het Amazonewoud te beschermen, om gedurende 20 jaar te knokken voor onderwijs in Afghanistan, of om een wet ter bescherming van mensrechtenactivisten in het Congolees Parlement te brengen. Ontwikkelingssamenwerking gaat niet over abstracte cijfers, maar over concrete mensen(levens).

Ondanks deze bewezen impact én de gigantische noden vandaag, is de Belgische besteding aan ontwikkelingssamenwerking gedaald van 0,64% in 2010 tot 0,46% van het bruto nationaal inkomen in 2021. Hierdoor daalt België onder het Europees gemiddelde van 0,49% en ver onder de internationale doelstelling van 0,7%. Vergeleken met onze buurlanden zijn we zo de slechtste leerling van de klas.

In 2018 al benadrukten 120 prominenten en ngo’s luidkeels het belang van die 0,7%. Vandaag, vier jaar later, moeten we deze oproep jammer genoeg herhalen. De belofte werd nochtans keer op keer herhaald: in de verkiezingsprogramma’s, het regeerakkoord, de beleidsnota’s en afgelopen zomer nogmaals als onderdeel van de defensiedeal die de regeringspartijen sloten. Als je investeert in veiligheid, moet je ook investeren in solidariteit, zo luidde de gedachtegang aan de federale regeringstafel.

Die beleidskeuze kan bovendien op steun van de bevolking rekenen. Uit de Eurobarometer blijkt dat 9 op de 10 bevraagden positief staan tegenover ontwikkelingssamenwerking. Maar evengoed wat betreft een betere financiering. 4 op de 10 Belgen willen dat het budget voor ontwikkelingssamenwerking stijgt en nog eens 27% dat het minstens behouden blijft. Dat bleek uit een peiling die 11.11.11 en Knack door onderzoeksbureau IPSOS lieten uitvoeren.

Het begrotingsconclaaf van oktober is voor deze Belgische regering de laatste kans om haar engagement ook concreet te maken. Als voorvechters van internationale solidariteit vragen wij dat zij daarvoor een lineair en bindend budgettair groeitraject uittekent om de 0,7% te behalen tegen 2030 en dat ingaat vanaf de begroting 2023. Aan de Belgische politiek: jullie dragen een historische verantwoordelijkheid want we staan op een fundamenteel kantelpunt.

Het is zonneklaar, business as usual is een no go en de wereld van morgen wordt mee bepaald door onze politieke keuzes vandaag.

Bron: Knack.be