Iets niet vergeten; dat is het doel van elke herdenking. De ramp van ‘Bois du Cazier’ (1956), waarbij 262 mijnwerkers in Marcinelle om het leven kwamen, is daarop geen uitzondering. Elk jaar komen honderden mensen bij deze gelegenheid samen om de nagedachtenis van de overleden mijnwerkers te herdenken en te eren. Elke dag brachten deze werknemers hun leven in gevaar door de mijn, waar er geen sprake van veiligheid was, in te gaan. Op 8 augustus 1956 ontsnapten ze niet aan het ongeluk.

Zoals gewoonlijk kwamen mijnwerkers, politici en vakbondsleden opdagen. De context was echter bijzonder; de vertegenwoordiger van de Italiaanse regering kwam voor het eerst uit een extreemrechtse regering. Dit is een trend die overal ter wereld toeneemt en doet denken aan een zeer donkere periode in onze geschiedenis. Aan vakbondszijde konden we rekenen op de deelname van de Italiaanse vakbond CGIL, wiens hoofdkwartier in Rome in oktober 2021 werd vernield door extreemrechtse leden. Carlo Briscolini, zoon van een Italiaanse mijnwerker en gewestelijk secretaris van ABVV Charleroi, maakte van de gelegenheid gebruik om met onze Italiaanse kameraden te praten.

Italiaanse en Belgische werknemers zijn historisch met elkaar verbonden. Hebben we echt lessen getrokken uit het verleden?  

Wat er in 1956 gebeurde, was niets anders dan een weerspiegeling van de logica van het kapitalisme om winst te maken ten koste van de gezondheid en het leven van de werknemers. En deze logica is vandaag de dag nog steeds actueel. Dit ongeluk heeft mensen weliswaar de ogen geopend voor de erbarmelijke omstandigheden waarin mijnwerkers werkten. Sindsdien zijn er veel maatregelen genomen, maar sterven op het werk is nog steeds een realiteit. Preventie blijft een zwak punt en daar moet het beleid in investeren in plaats van zich te richten op schadevergoeding. Werkgevers moeten verantwoordelijk worden gehouden voor de gezondheid en veiligheid van hun werknemers.

Een ander discussiepunt betreft de opkomst van het fascisme. Is dat het geval in Italië?

Ja, extreemrechts is nu aan de macht in Italië met de regering-Meloni. We lijken vergeten te zijn welke ravage ze aanrichtten in de tijd van Mussolini. Deze fascistische partijen monopoliseren sociale kwesties en beloven een betere toekomst voor de burgers, maar het is allemaal rozengeur en maneschijn. We maken dit ook mee in België; denk aan het Vlaams Belang in Vlaanderen, maar er zijn ook in Charleroi steeds meer aangevallen. In januari 2020 werden we, manifestanten, tijdens het voeren van een actie in Gilly tegen een fascistische bijeenkomst vergast. We moeten waakzaam zijn en reageren voor het te laat is.

Heb je het ook gehad over het radicale beleid van Italië tegen asielzoekers?

"Verboden voor Italianen, maar niet voor honden", deze woorden hingen aan de ingang van bepaalde cafés toen de Italiaanse mijnwerkers in België aankwamen. Ze werden in zeer miserabele omstandigheden verwelkomd. Zo waren hun eerste onderkomen hutten van krijgsgevangenen! En dat is wat men vandaag doet met de migranten. We mogen niet opnieuw dezelfde fouten maken als in het verleden. In een tijd waarin de syndicale vrijheden en het stakingsrecht in twijfel worden getrokken, waarin sociale vooruitgang voortdurend wordt ondermijnd en waarin extreemrechts steeds meer opkomt, is het van levensbelang dat we één front vormen. We hebben allemaal een rol te spelen in het verdedigen van de democratie.

Is vergetelheid niet een van de grootste gevaren voor onze democratie?

Dat is het zeker. En om niet te vergeten, hebben we mensen nodig die de herinnering doorgeven. Ik wil trouwens graag een oproep doen aan de tweede en derde generatie mijnwerkers: we hebben jullie hulp nodig om ervoor te zorgen dat de lessen die we in het verleden hebben geleerd niet worden vergeten. Sluit je dus aan bij mijnwerkersverenigingen om de herinnering levend te houden.