Op 7 en 8 oktober kwamen zo’n 290 delegees van ABVV Bouw samen tijdens het vierjaarlijks vakcongres van de bouwsector. Het was een primeur om zowel arbeiders als bedienden te kunnen verwelkomen. Experten, militanten en secretarissen legden er de focus op de twee hoofdthema’s ‘werkbaar werk’ en ‘digitalisering’, evalueerden onze werking en zetten de krijtlijnen voor de toekomst uit.

Militanten, de belangrijkste pijlers

Tijdens een vakcongres wordt enerzijds de syndicale werking geëvalueerd. Anderzijds wordt de economische en sociale situatie onder de loep genomen en gaan militanten en secretarissen na welke thema’s en voorstellen prioritair zijn in de toekomst. “Dat is cruciaal, we moeten samen nagaan wat belangrijk is en hoe we dat best aanpakken. Onze militanten zijn de belangrijkste pijlers van onze organisatie,” zegt Werner Van Heetvelde, voorzitter van de Algemene Centrale.  

Werkbaar werk is zeer belangrijk

Werkbaarheid wordt beïnvloed door vier factoren: werkstress, motivatie, leermogelijkheden en werk-privébalans. Zo kan achterhaald worden of een job al dan niet werkbaar is. In de bouwsector is in onderstaande grafiek bijvoorbeeld duidelijk zichtbaar dat 34% van de bevraagde werknemers werkstressproblemen heeft en 10% reeds het gevoel heeft een burn-out te hebben. Verder heeft 22% motivatieklachten en vindt 10% dat er dringend iets moet ondernomen worden. Ook op vlak van ‘leermogelijkheden’ en ‘werk-privébalans’ is er nog werk aan de winkel.

“Werkbaar werk is enorm belangrijk in de bouw. De werkstress, motivatie, fysieke inspanning, leermogelijkheden,
maar ook het evenwicht tussen werk en privé moeten dringend aangepakt worden.”

- Bruno Vandenwijngaert, extern deskundige en CEO van Constructiv

Er moet echt meer aandacht zijn voor de oudere werknemers. Ze kunnen bijvoorbeeld meer worden ingezet als coaches voor de jongere werknemers, gezien veel jongeren de sector instromen… maar deze bijna even snel verlaten. De oudere bouwvakkers, die fier zijn op hun beroep, kunnen hier een cruciale rol spelen: ze geven hun kennis door en hebben werkbaarder werk. “Dat is waar,” zegt Erwin Verheye, secretaris van de Algemene Centrale West-Vlaanderen, “echter is werkbaar werk geen zaak voor oudere werknemers alleen. Het is een zaak voor een hele loopbaan!”

“Voor meer werkbaarheid,” vult David V. aan “is het volgens mij belangrijk om ook in machines te investeren die ons werk verlichten. Zo is het haalbaarder voor onze lichamen. Met de fysieke klachten van vandaag is het anders gewoonweg onmogelijk om tot 67 jaar te werken.”

De werk- en prestatiedruk doet ook geen goed aan de werkbaarheid. Het gevraagde werkritme maakt het steeds moeilijker om over werkbaar werk te spreken.  Dit zorgt voor meer onveilige situaties en dat is duidelijk te zien aan het aantal ernstige, en soms dodelijke, werkongevallen. “De werkdruk moet écht aangepakt worden”, vertelt Jens. “We moeten steeds meer presteren, terwijl er toch al veel stress is in onze sector. De urenlange verplaatsingen hebben hier ook geen positieve impact op.”

Renaud knikt goedkeurend: “We moeten inderdaad steeds langer en verder werken. Soms moeten we in het weekend gedetacheerde werknemers begeleiden, waardoor het steeds moeilijker is om het weinige ‘sociale en familiale’ te behouden. De zeer lange dagen zorgen voor een pak vermoeidheid.” Volgens de delegees zouden deze uren onderweg betaald moeten worden. Het is erg om op het einde van de maand te zien hoeveel er maar overblijft. David vult aan: “Mijn gezin lijdt enorm onder het feit dat ik vaak meer dan 12 uur weg ben. Ik heb daardoor mijn kinderen niet zien opgroeien.” Dat het werk-privébalans nog niet je dat is, is overduidelijk. Ook secretaris Lionel Quebella (WAPI-Mons-Borinage) maakt duidelijk dat de afstanden naar en van de werf steeds langer zijn en dit ervoor zorgt dat de sector aan het leeglopen is. “Werkgevers klagen dat er niet genoeg werknemers zijn, maar er zijn nog veel mensen die die baan doen… en zo 15 uur afwezig zijn van thuis. Dit moet anders,” stelt hij.

Volgens extern deskundige Bruno moeten enkele pistes naar voren worden geschoven. Zo moet de werkdruk weggenomen worden uit de sector en moet de inzetbaarheid van iedereen verbeterd en gepromoot worden. Er kunnen bijvoorbeeld ook andere en lichtere functies gecreëerd worden voor werknemers, zodat ze hun job langer kunnen volhouden. Tot slot vult Fonny aan: “het is belangrijk om op het einde van je loopbaan te kunnen genieten van een welverdiende rust. We hebben daar een hele leven voor gewerkt!”

Digitalisering en innovatie in de bouw

Er zijn al enkele stappen gezet om te digitaliseren en te innoveren in de bouw. Op syndicaal vlak werden de syndicale premie en de bijzondere aanvullende vorstvergoeding bijvoorbeeld gedigitaliseerd. Op het terrein wordt er reeds gebruik gemaakt van exoskeletten, drones, fotogrammetrie enz.

 “Sommige bedrijven zijn meer geïnteresseerd om te innoveren, terwijl andere aangemoedigd moeten worden. Technologische evoluties dragen bij aan de aantrekkelijkheid van de sector, en dat is nodig in de bouw. Daarbij moeten innovatie en digitalisering zorgen voor meer veiligheid, kwaliteit en duurzaamheid.”

- Olivier Vandoorne, extern deskundige en algemeen directeur van Buildwise

 

Hoewel onze delegees het eens zijn dat digitalisering en innovatie nodig zijn in de sector, zijn ook bezorgd. Delegee Rudy stelt dat digitalisering moeilijker is voor hem, gezien hij nooit de gewoonte had om met computers te werken. “Sommige collega’s hebben nog geen smartphone of kunnen ook niet met een computer werken. We moeten mee met de digitalisering, maar er zijn opleidingen nodig. Het gaat allemaal wat te snel volgens mij, en zeker voor de oudere collega’s. Jongere generaties zijn er allemaal snel mee weg en beschikken over de juiste toestellen.”

Hoewel David het eens is met zijn collega’s, zegt hij dat digitalisering en innovatie niet tegen kunnen worden gehouden. “Ik heb al machines gezien die vanop afstand bestuurd kunnen worden of graafmachines die een simpele USB-stick nodig hebben om te starten met graven, het is te gek voor woorden.” Jens knik en voegt toe: “bij ons is er al zeer veel gedigitaliseerd. Het belangrijkste is volgens mij om dergelijke processen geleidelijk aan te introduceren en om de werknemers goed en correct te informeren.”

Dergelijke machines en digitalisering kunnen voor werkbaarder werk zorgen, maar de delegees vrezen ook voor negatievere gevolgen voor de werknemers. Zo stelt David dat machines niet ziek of moe worden en geen ongevallen krijgen. Er wordt ook nog eens bespaard op werkkrachten… de nostalgie van de bouwsector zal zo verdwijnen volgens hem. Fonny vult aan: “soms gaat het allemaal ook een beetje te ver. De machines helpen ons wel, waardoor wij het hopelijk tot 67 jaar kunnen volhouden, maar wat met het badgesysteem in onze camionette, de foto’s en camera’s aan de draaideuren van het bedrijf … er is sprake van over-controle. Er zijn ook nog eens camera’s met gezichtsherkenning op de werven! Hoe zit het met onze privacy?!”

De delegees vrezen dat er ook een heleboel jobs zullen verdwijnen. Extern deskundige Olivier beaamt dat 10% van de jobs waarschijnlijk zal verdwijnen, maar is er ook 100% zeker van dat jobs zullen veranderen. Volgens hem moeten we durven als bouwsector;  we moeten de kennis over nieuwe technologieën en installaties vergroten, alternatieve samenwerkingen promoten, de sector voorbereiden op energetische renovaties en ecosysteem-denken stimuleren!

Uitdagingen in de bouwsector

Werken in de bouw is dus geen evidentie. Het beroep is nog niet erkend als zwaar beroep, maar is het wel in de praktijk. De delegees nodigen iedereen uit om het eens te komen testen. Zij zien dat (oudere) collega’s lichamelijk op zijn en vinden het een uitdaging om tot 67 jaar te werken in de sector.

“Daarbij,” voegt Arnaud Leveque, secretaris van FGTB Construction, toe “zijn er nog andere uitdagingen die een belangrijke rol spelen. Een van de grootste is opleiding: in 2/3 van de bouwbedrijven is er GEEN opleiding en dat is problematisch! Naast opleidingen die bedrijfsgerelateerd zijn, is er nood aan meer vormingen en tutorials rond o.a. werkmethodes en syndicaal werk bij arbeidsorganisatie. Er moeten ook meer inspanningen worden gedaan om onderaannemingen in te perken en meer inspectie op de werven is een absolute must.”

Gianni De Vlaminck, secretaris van ABVV Bouw, concludeert ook dat de sector minder aantrekkelijk is bij de jongere generaties, die hun prioriteiten anders stellen en hun privéleven en welzijn meer willen beschermen. “We moeten meer inzetten op het creëren van andere en aantrekkelijkere jobs en kunnen oudere werknemers als ambassadeurs inzetten. Zij kunnen hun skills en passie doorgeven aan de jongere.”  

Als ABVV Bouw willen we onze bouwvakkers eerst en vooral bedanken! Wij zullen blijven strijden voor betere lonen en arbeidsomstandigheden én veiligere (en dichter bij huis) werkplaatsen voor hen. We zullen dit mobiliteitssysteem aanpakken, zodat zij meer kunnen genieten van hun sociale en familiale leven en zodat de sector aantrekkelijker wordt voor nieuwe werkkrachten!