Op de dag van de Europese strijd tegen mensenhandel hebben slachtoffers van sociale uitbuiting op de werven van Borealis en BASF in aanwezigheid van werkgeversvertegenwoordigers getuigd voor het paritair comité scheikunde. Hun aangrijpende getuigenissen legden de nadruk op onaanvaardbare situaties in ons land en in onze eigen sector. Deze sociale drama's kunnen ons niet onverschillig laten. De sector scheikunde moet haar verantwoordelijkheid nemen en handelen. 

Europese dag van de strijd tegen mensenhandel

De Europese commissie voerde de Europese dag van de strijd tegen Mensenhandel in met als doel om meer bewustwording over dit onderwerp te creëren en ook om de uitwisseling van informatie en kennis te verbeteren tussen de verschillende actoren. Het is juist met deze bedoeling dat ABVV Scheikunde en het ACV de slachtoffers hebben uitgenodigd om te komen spreken op het paritair comité scheikunde. Hun getuigenissen zijn schrijnend.

“We stapten op het vliegtuig in Dacca Airport met maar een doel voor ogen: onze families financieel ondersteunen. Dit bleek echter niet zo evident. Eerste halte: Hongarije. Een goedkoop hotel, vochtige kamers zonder verwarming, één toilet voor zo’n 25 man en geen zicht op wanneer we onze reis verder zouden zetten,” zegt Raj*.

“En de situatie werd er helaas niet beter op. Daar waar we in Hongarije nog eten kregen, was dit in Portugal helemaal niet meer het geval. Het doel was natuurlijk nog steeds België, en terugkeren was zeker geen optie, gezien onze families dringend inkomsten nodig hadden”, vult Aariz* aan.

Uiteindelijk komen deze getuigen zo’n vier maanden na hun vertrek eindelijk aan in België. Samen met zo’n 70-tal andere buitenlandse werknemers worden ze gehuisvest in de Antwerpse buitenwijken. Ook hier smerige en mensonwaardige omstandigheden, werkdagen van 11 uur, lonen onder het wettelijk minimum en levensgevaarlijke arbeidsomstandigheden: "Ik moest lassen met elektriciteit terwijl het buiten regende," zegt Taiki*. "Het werd mij verboden om met andere mensen te praten om mijn rechten te leren kennen".

Toen een van hun landgenoten deze aangrijpende verhalen hoorde, trok hij aan de alarmbel. De inspectiedienst kwam langs en stelde hetzelfde vast: niets was in orde en al deze mensen waren duidelijk het slachtoffer van mensenhandel. Verschillende slachtoffers werden opgevangen, anderen waren niet aanwezig en nog anderen verschenen later op een andere werf.

Hebben de werkgevers ethiek?

De tussenkomst van slachtoffers van mensenhandel in het paritair comité van de scheikunde volgt op de gevallen die op de werven van Borealis en BASF zijn ontdekt. Het volgt ook op de impasse in de huidige onderhandelingen tussen vakbonden en werkgevers. De werkgeversfederatie van de scheikunde lijkt de omvang van het fenomeen niet te beseffen en beperkt zich tot vage intenties. Vanuit syndicale zijde willen we niet wachten tot er een nieuw schandaal uitbreekt. Vooral omdat de gevallen Borealis en BASF slechts het topje van de ijsberg zijn: volgens Payoke (een niet-gouvernementele organisatie die slachtoffers van mensenhandel helpt) zijn er tussen de 18.000 en 23.000 slachtoffers. Onder deze omstandigheden moet de sector zijn verantwoordelijkheid nemen, zonder te wachten op wetgeving van de overheid.

Hoe?
Waar werknemers zich kunnen laten vertegenwoordigen en verdedigen door een afgevaardigde, worden rechten en arbeidsvoorwaarden beter nageleefd. Dus laten we de bevoegdheden van onze delegaties uitbreiden. Laat ons hen de informatie en de middelen verschaffen om toezicht te houden op de realiteit waarmee elke werknemer in zijn bedrijf wordt geconfronteerd, ongeacht het soort contract. Onze afgevaardigden zijn elke dag in de bedrijven. Inspecteurs niet.

Vervolgens moeten de opdrachtgever en de hoofdaannemer aansprakelijk worden gesteld. Tegenwoordig is het door de cascade van onderaannemers maar al te gemakkelijk om de handen in onschuld te wassen voor wat er binnen het bedrijf en op de werven gebeurt.

De werkgeversfederatie blijft echter koud en passief in deze kwestie. Deze syndicale en humanitaire strijd wordt dus voortgezet. "Onze deur staat open om concrete oplossingen te vinden. Het is een ethische plicht die verder gaat dan politieke of economische overwegingen. Laten we niet wachten op een nieuw schandaal om verontwaardigd te zijn. Laten we handelen”.

In dezelfde geest zullen de vakbonden doorgaan met de bewustmaking en de ondersteuning van hun afgevaardigden in de bedrijven. Het doel is alle acties ter verdediging van werknemers in onderaanneming te steunen, ongeacht hun herkomst en het soort contract.

*Omwille van GDPR worden de echte namen niet weergegeven en zijn de slachtoffers niet herkenbaar gefotografeerd.