Begin september dit jaar lazen we nog in de media dat de Oegandese atlete Rebecca Cheptegei levend verbrand werd door haar partner. Zij overleed aan haar verwondingen. Dit is jammer genoeg geen unicum en al zeker geen ver-van-mijn-bedverhaal. Ook in België neemt geweld tegen vrouwen dramatisch toe. Vandaag/25 november roepen we nogmaals een halt toe aan dit geweld op deze Internationale dag tegen geweld tegen vrouwen.

Cijfers in België 

Volgens verschillende onderzoeken komt geweld tegen vrouwen zeer vaak voor. Partnergeweld is daarbij de meest voorkomende vorm. Volgens een rapport van onder meer Statistiek Vlaanderen is 31,3% van de vrouwen in ons land al ooit slachtoffer geweest vat dit soort geweld. Dat is één op de drie vrouwen! Verder sterft er volgens Sustainable Development Goals Belgium elke zeven tot tien dagen een vrouw onder de slagen van haar (ex-)partner. In onderstaand tabel is duidelijk te zien dat het aantal vrouwenmoorden sinds 2017 daalde, maar er toch terug een toename aan de gang is. Dit móét stoppen! Net daarom nam België vorig jaar als eerste Europees land de wet #Stopfeminicide aan. 

Wanneer we kijken naar geweld buiten een intieme relatie, gaf in het hierboven genoemd rapport ongeveer 1 op de 5 vrouwen aan minstens één keer slachtoffer te zijn geweest: 11,5% van de Belgische vrouwen zou al ooit te maken hebben gehad met seksueel geweld en 5,4% was ooit slachtoffer van een (poging tot) verkrachting. Wat zeker alarmerend is: 80% van deze vrouwen geeft aan minstens één van de daders te kennen. 

Cijfers wereldwijd

Buiten onze landsgrenzen zijn de cijfers even verontrustend. Dat bewijst ook Eurostat Statistics, die het aantal opzettelijke vrouwenmoorden -ofwel feminicides- tussen 2012-2022 door een intieme partner aantoont. In onze dichtere buurlanden gaat het over 1.399 feminicides in Duitsland, 219 in Nederland, 656 in Frankrijk, 450 in Spanje en 37 in Portugal (zie ook grafiek hieronder). In totaal zijn er in die periode meer dan 14.143 vrouwen opzettelijk vermoord in Europa, waarvan 4.334 door de partner zelf en 2.427 door een familielid. 

Nog enkele zorgwekkende cijfers volgens Sustainable Development Goals, orangetheworld.nl en United Nations: 

• Bijna de helft van de getrouwde vrouwen heeft geen beslissingsrecht over hun seksuele en reproductieve gezondheid en rechten;
• 35% van de vrouwen tussen 15 en 49 jaar heeft te maken gehad met fysiek en/of seksueel intiem (partner)geweld;
• 1 op de 3 meisjes tussen 15 en 19 jaar heeft te maken gehad met een vorm van vrouwelijke genitale verminking in 30 landen in Afrika en het Midden-Oosten.  
• Wereldwijd sterven er 137 vrouwen per dag door geweld van een familielid of (ex-)partner.
• In 2022 eindigde voor minstens 48.000 vrouwen gendergerelateerd geweld drastisch af: ze werden vermoord door hun partner of een familielid. 

Seksisme op de werkvloer 

Iedereen moet zich veilig en gerespecteerd voelen op het werk. Alleen dan is er sprake van een gezonde werkomgeving. Vind je een situatie seksistisch? Grijp direct in! Wees niet bang als een opmerking je niet bevalt en durf dat te zeggen tegen de persoon. Vraag ook om dit soort gedrag tegenover jou niet meer te herhalen. Durf ook om op te komen voor een collega als er sprake is van seksisme. Vind je het toch moeilijk om het probleem te benoemen, zorg dan voor afleiding, geef het gesprek een andere wending of steun je collega door fysiek aanwezig te blijven. 

Als het gedrag zich blijft herhalen, is het belangrijk om je werkgever, je delegee, je vertrouwenspersoon, een lid van het Comité voor Preventie en Veiligheid op het Werk en/of de preventieadviseur op de hoogte te brengen. Je kan de feiten ook melden aan het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen (tel. 0800/12 800 of vul dit meldingsformulier in) of aan het ABVV via het meldpunt discriminatie. 

Samen tegen geweld tegen vrouwen

We moeten al deze vormen van geweld tegen vrouwen een halt blijven toeroepen en stoppen! Ze zijn niet alleen schadelijk voor het individu zelf, maar ondermijnen ook de levenskwaliteit en belemmeren de vrouwen in een actieve deelname aan de samenleving. 

En hoewel de Verklaring inzake de uitbanning van geweld tegen vrouwen meer dan 30 jaar bestaat, is gendergelijkheid duidelijk nog lang geen realiteit voor alle meisjes en vrouwen over de hele wereld… en dat terwijl gendergelijkheid eigenlijk een fundamenteel mensenrecht is!

We moeten er dus voor blijven strijden, voor een gezondere en veiligere samenleving voor ons allemaal. Zoals jaarlijks roept Mirabal* België op om samen op straat te komen tijdens een nationale manifestatie tegen alle vormen van geweld op vrouwen. Op 25 november start ook de UNiTE-campagne: een ‘Unite to End Violance against Women’-initiatief van 16 dagen, die afgesloten wordt op de dag waarop de Internationale Dag van de Rechten van de Mens wordt herdacht (10 december). Dit jaar is met #NoExcuse de aandacht gevestigd op de alarmerende toename van geweld tegen vrouwen en meisjes. 

Sluit je aan bij deze betoging en campagne en zeg ook #NEE en #NOEXCUSE tegen elke vorm van geweld tegen vrouwen. We moeten krachtig reageren!  Kom dus samen met ons een duidelijk signaal geven, je solidariteit betogen aan de slachtoffers en laten we samen een sterker beleid afdwingen tegen geweld tegen vrouwen! 

*Mirabal is een internationale solidariteitsbeweging die strijd voert tegen alle vormen van geweld op vrouwen. 

Lees het artikel over seksisme op het werk

Download de affiche 'Zone zonder geweld - stop seksisme' of de geweldmeter (onder 'Doe mee')

[1] Deze gegevens zijn niet compleet en het gaat over niet-officiële aantallen en bronnen. In België zijn er geen officiële gegevens over het geslacht van de slachtoffers van opzettelijke doodslag. Deze cijfers komen van ngo’s en geweldmonitoringgroepen. Officiële gegevens zullen echter beschikbaar zijn in de toekomst dankzij de wet #Stopfeminicide.