In juni 2013 hebben de 28 Europese Staten aan de Europese Commissie gevraagd om te onderhandelen over de oprichting van een grote trans-Atlantische markt met de VS. Het betreft het trans-Atlantisch Partnerschap inzake handel en investeringen, ook bekend als TTIP (Transatlantic Trade and Investment Partnership) of TAFTA (Transatlantic Free Trade Agreement). Een goeie zet voor onze economie? Dat valt nog te bezien. Een woordje uitleg...

Vooreerst dient gezegd dat het om een handelsakkoord gaat tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten. De onderhandelingen met de lidstaten geschieden evenwel in het “geheim”.

Opzet van het TTIP

Het TTIP heeft in theorie drie cruciale opdrachten. Ten eerste de obstakels voor de handel wegnemen. Er wordt o.m. gedacht aan de douanerechten die nog een impact hebben op onze textiel- en voedingssector. De tweede opdracht heeft tot doel de niet-tarifaire belemmeringen weg te werken, nl. de normen en regelgevingen op vlak van gezondheid (bv. rundvlees met hormonen of chloorkippen), leefmilieu (bv. CO2-uitstoot) of nog, sociale aangelegenheden (zoals de cao’s). Tot slot bestaat de derde opdracht erin privé-arbitrageregels uit te werken om geschillen of onenigheden tussen investeerders en Staten op te lossen.

Stop !

Voor de Algemene Centrale en het ABVV moeten de onderhandelingen onmiddellijk worden opgeschort. Ten eerste omdat Europa d.m.v. een “geheim” onderhandelingsmandaat geen transparante onderhandelingen over bilaterale handelsakkoorden kan garanderen. Het is van essentieel belang dat het onderhandelingsmandaat wordt overgemaakt aan de leden van het Europees Parlement en de nationale Parlementen. Vandaag kunnen enkel een aantal Europese lobbyisten het mandaat deels inkijken.

Vervolgens moet dit handelsakkoord worden beperkt tot de goederen, diensten en investeringen. De afgesproken regels mogen geen enkele impact hebben op de arbeidsmarkten, noch op de organisatie van de openbare diensten. Bovendien mogen ze geen afbreuk doen aan de fundamentele vrijheden, m.n. het recht op collectieve onderhandelingen. Nu blijkt echter uit perslekken dat de bestaande cao’s en regelgevingen wel degelijk op de helling zouden komen. Het handelsrecht mag in geen geval de overhand krijgen op de mensenrechten en sociale rechten.

Het valt te begrijpen dat de multinationals beslissen om hun handelsgeschillen te regelen via privé-arbiters. Voor de geschillen met de werknemers, vakbonden of openbare instanties daarentegen zijn enkel de wettelijke of conventionele verzoeningsprocedures en rechtbanken die van Justitie afhangen, aanvaardbaar en bevoegd. Welnu, de lopende onderhandelingen voorzien in een arbitrage door privé-rechtbanken genaamd panel van Staat / Investeerder. Bovendien, terwijl alle democratische partijen vóór de verkiezingen van 25 mei erkend hadden dat de teksten moesten worden aangepast, verklaarde Didier Reynders dat hij tegen de herziening is van de tekst die in deze panels voorzag, die reeds was onderhandeld met Canada. Daarom vragen wij ook aan onze regeringsleiders te weigeren om dit akkoord met Canada te ondertekenen.

Wat hebben wij reeds gedaan?

In de maand mei kwamen Eurocommissaris De Gucht en Business Europe, de Europese privé-werkgeversvereniging van 41 federaties waaronder het VBO, bijeen in het Egmontpaleis rond dit thema. De Algemene Centrale ABVV had toen de oproep van de Alliantie D 19-20 gevolgd en deelgenomen aan de betoging “Stop Business Europe!”. Zonder enige provocatie werden daar 281 mensen hardhandig opgepakt en tot 7 uur lang vastgehouden. Een totaal buitensporig optreden, maar ook een zware schending van de democratie en vrije meningsuiting. Wij hebben trouwens klacht ingediend.

Sindsdien blijven wij overleg plegen met al onze partners en Europese federaties om samen actie te voeren. Wordt het opnemen van speciale voorrechten voor investeerders en een privé-arbitrageclausule in het TTIP even krachtig verworpen door de IndustriAll Europe federatie?

Wat kan er nog gedaan worden?

Indien je voor een multinational werkt, kan je op de OR vragen welke de impact zal zijn van het TTIP op je bedrijf. Wij raden je aan hetzelfde te doen als je werkt voor een onderneming met een EOR.
Het is tegenwoordig van essentieel belang om zich te informeren, het goed te begrijpen, te sensibiliseren en zich voor te bereiden om actie te voeren tijdens de volgende en wellicht laatste onderhandelingsronde in de week van 15 tot 20 december te Brussel. Net zoals voor Bolkestein, moeten wij samen sensibiliseren en reageren om een kans te hebben te ontsnappen aan de volledige onderwerping van Europese werknemers aan de vrije wereldmarkt, zonder enige democratische schokdemper met onafhankelijke politici of rechters.

Om verder te gaan

• Het onderhandelingsmandaat wordt uitgelegd in het boek van Raoul Marc Jennar "Le grand marché transatlantique” (FR) 
• Analyse in de publicatie Spanning "Nee tegen deze EU - BEU" 
• Het standpunt van het ABVV - "Onderhandelingen Trans-Atlantisch handelsverdrag EU-VS gaan door, ondanks sterke tegenwind" 
• Het verdrag uitgelegd in een stripverhaal
• De websites aseed.net ; tie-netherlands.nl ; stop-ttip.org verwijzen naar meer info over de TTIP.