In januari werd de Colombiaanse vakbondsleider Huber Ballesteros na 3 jaar vrijgelaten uit de gevangenis. Onlangs was hij enkele dagen op bezoek in ons land. In Antwerpen schetste hij de zware uitdagingen waarvoor het land en de vakbonden momenteel staan.

Ballesteros is ondervoorzitter van de vakbondsfederatie Fensuagro. In augustus 2013 werd hij gearresteerd toen hij optrad als woordvoerder en onderhandelaar bij een nationale staking. Hij werd beschuldigd van rebellie en terrorisme. De Algemene Centrale organiseerde tal van acties voor zijn vrijlating. Onze afdeling Antwerpen-Waasland steunt Fensuagro al meerdere jaren en ontving hem nu in Antwerpen.

Wat zijn momenteel de prioriteiten voor de Colombiaanse vakbonden?

De lonen en arbeidsomstandigheden verbeteren. De lonen liggen veel te laag. Het minimumloon bedraagt ongeveer 200 euro, te weinig om rond te komen. Maar ongeveer 8 miljoen Colombianen werken in de informele economie , en zij komen vaak niet aan dat minimumloon, zelfs niet als ze dag en nacht werken. Ook de pensioenen vormen een pijnpunt, ze zijn al laag en worden verder uitgehold.

Daarnaast strijdt de vakbond tegen onderaanneming én tegen ‘onder-onderaanneming’. Hierdoor omzeilen multinationals allerlei arbeidsvoorwaarden én proberen ze de vakbonden te verzwakken. Het was een strategie van paramilitairen om boeren te verdrijven van hun land ten gunste van grootgrondbezitters, en zo kwamen meteen goedkope arbeidskrachten vrij voor de industrie. Anderen vluchtten dan weer omdat hun grond niets meer opbrengt bijvoorbeeld door een milieuramp.  Zo zijn er zeker 6 miljoen mensen op de vlucht in eigen land.

Maar het werk van de vakbonden in Colombia gaat veel verder.

We moeten ons helaas ook met andere zaken bezighouden: We ondersteunen activisten die vervolgd worden en beschermen werknemers die bedreigd worden met geweld of de dood. We strijden ook tegen milieurampen veroorzaakt door mijnbouw die vaak de hele streek in gevaar brengen.

Jullie hebben ook sterk geïnvesteerd in het Vredesakkoord dat eind vorig jaar afgesloten werd en dat Colombia uit de spiraal van geweld moet halen. Zien jullie hier al resultaten van?

De akkoorden van Havana hebben de huidige problemen niet opgelost, maar ze vormen wel de basis voor toekomstige veranderingen.

Er staan heel wat belangrijke elementen in de akkoorden: het ontwapenen van paramilitaire organisaties, het oprichten van een waarheidscommissie en vervolgen van wie misdaden pleegde, herstelbetalingen aan individuen en organisaties, de vrijheid van vakbond, het recht om actie te voeren… Ook de herverdeling van de landbouwgronden is voor ons essentieel. Op basis van de vredesakkoorden werken we nu samen met de overheid aan een wet die de rechten van de werknemers verankert.

Ik kan alleen maar benadrukken dat dit zeer belangrijke punten zijn voor ons en dat we er alles aan doen opdat ze worden uitgevoerd. Alles gaat afhangen van de mobilisatie van de bevolking.

Opkomen voor je rechten kan gevaarlijk zijn in Colombia. Is de actiebereidheid van de mensen dan nog wel groot?  

Quasi alle stakingen of betogingen worden door de oproerpolitie uit elkaar gedreven. Toch is de actiebereidheid vrij hoog, ondanks de gevaren zijn er voortdurend mobilisaties

Eén maand geleden was er een nationale staking van de overheidsvakbonden. Daardoor is het gelukt om 1 procent loonsverhoging af te dwingen. Momenteel bereiden we een nieuwe staking voor.

Hoe ziet u uw eigen situatie? Want ook al bent u nu vrij, er lopen nog steeds aanklachten?

Mijn situatie is slechter geworden. De regering kon me niet veroordelen maar sinds mijn vrijlating krijg ik wekelijks doodsbedreigingen. Drie weken geleden werd mijn vrouw aangevallen. Ook onze dochter werd al bedreigd. Eerst wou men mij veroordelen tot 37 jaar gevangenisstraf en vandaag wil men mij vermoorden.

Het is duidelijk dat Colombia nog lang geen democratie is. Niet de regering maar de multinationale bedrijven regeren het land. De ongelijkheid, corruptie en geweld is immens. Maar niets verandert zomaar uit zichzelf, alleen wij kunnen dingen veranderen

Wat kunnen wij van hieruit doen om jullie te ondersteunen?

De ondersteuning die wij krijgen van andere vakbonden in ons vakbondswerk is heel belangrijk voor ons. Ook internationale druk van de bevolking op bedrijven helpt zeker. Want de Colombiaanse regering is bang voor economische sancties, zoals een boycot van producten die Colombia uitvoert.

De situatie van arbeiders in de wereld is heel gelijklopend, we zitten overal in hetzelfde schuitje, de problemen zijn geglobaliseerd. De arbeidsbeweging kan zich niet meer beperken tot eigen land, we moeten mekaar internationaal steunen.