Gladys, Hester, Glorya en Suzan zijn Zuid-Afrikaanse huishoudwerkers van onze partner SADSAWU. We praatten met hen over geweld op vrouwen in hun land: “Als een huishoudwerkster ergens misbruikt wordt, blijft ze er vaak toch werken”.

Glorya (53) is de coördinator van de Genderbased violence  desk van SADSAWU. Die organiseerde verschillende workshops voor de leden om de problematiek te begrijpen en ervaringen uit te wisselen.

"Vroeger wisten we niet dat als een man je slaat en dan zijn verontschuldigingen aanbood, dat ook mishandeling was”, vertelt Glorya. “Voor vele vrouwen is het een eye-opener dat je man je niet mag slaan of ondermijnen. Vaak hebben ze niet door dat dat een probleem is.” 

Alarmerende cijfers

“De cijfers rond geweld op vrouwen en kinderen zijn heel hoog in Zuid-Afrika”, aldus Hester (70). Het lijkt erop dat men de controle aan het verliezen is. De wetten die vrouwen en kinderen zouden moeten beschermen en het rechtssysteem zijn heel zwak en dat baart ons veel zorgen”.

“Het huiselijk geweld affecteert de kinderen en de hele gemeenschap. Er bestaat een uitdrukking die zegt dat je de vuile was niet mag buiten hangen, maar we zijn het de maatschappij verplicht! We moeten onze mond open doen en ons niet wegsteken.”

De situatie is zo erg dat heel wat vrouwen ziek worden door de stress. “Ze krijgen een hoge bloeddruk en chronische aandoeningen”, vertelt Suzan (73). Je lichaam kan het niet meer aan. Op het moment dat ik met pensioen ging, kreeg ik uitslag over heel mijn lichaam. Alsof alle opgekropte stress eruit moest.”

“Naar de psycholoog gaan is iets compleet nieuws voor ons”, vervolgt Glorya. Dat was vroeger, zeker onder Apartheid alleen voor de blanken. Het loon van een huishoudwerkster laat dat ook niet toe.

Geweld op het werk

Er is veel huiselijk geweld, maar op het werk zijn veel vrouwen eveneens het slachtoffer van geweld.

Glorya: “Als een huishoudwerkster ergens misbruikt wordt, blijft ze er vaak toch werken. In de taxibusjes hoor je de verhalen, maar ze komen er niet mee naar buiten, want dan worden ze ontslagen en kunnen ze inpakken en wegwezen. En dus blijven ze, om brood op de plank te krijgen voor hun kinderen.”

“Sadsawu leerde me om mijn mond open te doen, mijn werkgever aan te spreken, eisen te formuleren in de vakbond”, verduidelijkt Gladys (65). Vroeger zeiden we alleen maar ‘ja’, ook al was de dame verkeerd, we zeiden ‘ja’, we wisten van niet beter. Door de workshops zijn mijn ogen en mijn ziel opengegaan.”

Waakzaamheid creëren

Glorya: “Veel huishoudwerksters gingen niet naar school. Als ze in een situatie van mishandeling terechtkomen, weten ze vaak niet hoe ze moeten converseren met de persoon die hen kan helpen. Vaak worden we niet serieus genomen, zelfs niet door andere vrouwen. Dat wil Sadsawu aanpakken. Daarom hebben we het genderforum opgericht: als er iets gebeurt moeten we leren hoe ermee om te gaan”.

“We willen waakzaamheid creëren bij de huishoudwerksters. Bijvoorbeeld dat het niet normaal is dat je werkgever elke ochtend in zijn onderbroek naar beneden komt om zijn broek te strijken, veel te dichtbij komt en je een ongemakkelijk gevoel geeft. Want zo begint het. Binnen de kortste keren gebeurt er iets en zegt de werkgever dat je het wel leuk vond om hem in zijn onderbroek te zien. Je zit in een duidelijke machtsrelatie”.

“Ten slotte willen we ook dat de vrouwen weten dat ze bij ons terecht kunnen en willen we door te praten en elkaar te steunen een helend proces stimuleren. Want er gebeurt veel en het zit diep!”  

Dit artikel kwam tot stand dankzij FOS.