Economische werkloosheid, de vertraging van de Duitse economie, energieprijzen, ... Dit zijn slechts enkele van de thema’s die momenteel in de pers worden benadrukt wanneer we het over de chemische sector hebben. Maar kunnen we ons beperken tot deze parameters? De winstgevendheid van de sector en de productiviteit van de werknemers moeten ook worden belicht. Sterker nog, gezien de huidige uitdagingen in de sector zijn werknemers de oplossing, niet het probleem.

Rijke sector, sterke sector

De cijfers voor de chemische sector zijn verbluffend: de omzet, de bedrijfswinst en de nettowinst zijn tussen 2016 en 2022 gestegen met respectievelijk 139%, 114% en 146%. Bovendien hebben de grootste stijgingen zich voorgedaan in het afgelopen jaar: 27% voor de omzet en 40% voor de bedrijfswinst. Al deze indicatoren staan op hun hoogtepunt, waardoor de sector zijn aandeelhouders flink kan belonen: meer dan € 6,3 miljard aan dividenden in 2022 in vergelijking met € 2,5 miljard een jaar eerder. Wil je nog meer? Het aandeel van de lonen in de productiekosten bedraagt niet meer dan 6% in 2022 (tegenover 11,7% in 2016), ondanks de loonindexering. Alleen al in 2022 zal de productiviteit van de werknemers met 43% zijn gestegen. “Deze cijfers tonen de hoge winstgevendheid aan van de activiteiten in de sector en de vitale rol die werknemers spelen bij het creëren van waarde en om de economie draaiende te houden”, zegt Andrea Della Vecchia, federaal secretaris ABVV Scheikunde. Deze cijfers bewijzen ook dat onze industrie niet lijdt onder een loonhandicap, maar integendeel over de economische en menselijke middelen beschikt om vooruit te gaan.

Kwaliteitsvolle banen en transitie

Dus alles gaat goed? Neen. Sommige bedrijven in de sector hebben inderdaad te maken met een vertraging van hun activiteiten. Sommige bedrijven zijn sterker verbonden met de Duitse markt of de Chinese import. Anderen niet. Wat kunnen we doen? “Laten we de kwaliteit van de sector en zijn menselijk potentieel gebruiken om de sector te versterken en om de uitdagingen van vandaag aan te gaan."

Welke? Allereerst de kwaliteit van de jobs. Geconfronteerd met de demografische uitdaging (meer dan één werknemer op drie is ouder dan 50 in de chemische industrie) en de groeiende behoefte aan nieuwe werknemers (meer dan 2.500 extra banen per jaar), moet de sector zijn aantrekkelijkheid vergroten. Hiervoor zijn kwaliteitsvolle banen nodig die fatsoenlijk betaald worden en die werknemers in staat stellen hun privé- en professioneel leven beter te combineren. In dit verband zijn er momenteel bedrijfsonderhandelingen aan de gang in de sector, die mogelijkheden bieden om de arbeidsomstandigheden en de aantrekkelijkheid van de chemische industrie te verbeteren. "Anderzijds kunnen werkgevers niet op deze uitdaging reageren door hun toevlucht te nemen tot economische werkloosheid of andere vormen van besparingen op het personeel," aldus Andrea Della Vecchia.

Dan de energietransitie. Ja, de elektriciteitsprijzen voor de industrie zijn in 2022 gestegen, maar minder dan in de buurlanden. Bovendien genieten een aantal industriële spelers nog steeds van vaste langetermijncontracten die hen beschermen tegen deze stijging. Ten tweede blijft de situatie concurrerend voor kmo's. De FORBEG-studie van mei 2023 wijst ook op het concurrentievoordeel van ons land op het gebied van gasprijzen. De onrust over de energieprijzen kan daarom worden genuanceerd. Er is echter nog een andere kwestie die we niet mogen vergeten: het klimaat. De chemische industrie heeft een belangrijke rol te spelen in het verminderen van haar impact op het milieu. Om dit te bereiken, zal ze haar werknemers erbij moeten betrekken: opleiding, heroriëntatie van de loopbaan, sociale dialoog... en kwaliteitsvolle banen.

"Opnieuw staan werknemers centraal in de oplossingen die de chemische industrie te wachten staat".