In juli 2022 kwam het grootste geval van mensenhandel aan het licht op de site van Borealis in de haven van Antwerpen. Enkele weken later werden tientallen slachtoffers opnieuw uitgebuit op de nabijgelegen site van BASF. Deze schokkende onthullingen brachten de erbarmelijke arbeids- en leefomstandigheden van arbeidsmigranten in de chemische sector aan het licht, tewerkgesteld via onderaanneming. Naast het ondersteunen van de slachtoffers, hebben we dit thema ook aangekaart binnen de Europese sociale dialoog. Intussen is er een akkoord bereikt over de rechten van arbeidsmigranten.

Werknemers verdedigen en vertegenwoordigen is een kerntaak van vakbonden. Die taak geldt ongeacht het type arbeidscontract, afkomst of overtuiging van de werknemer. Daarom hebben we in de zomer van 2022 de wantoestanden aangeklaagd op de sites van Borealis en BASF. Voor deze mensen was België allesbehalve het beloofde land: werkdagen van meer dan 12 uur, een loon van amper € 3,50 per uur, en men werk ondergebracht in onhygiënische gebouwen. Zwijgen was geen optie.

Naast onze nationale initiatieven (verklaring, publicaties, interpellaties, studiedag,…) – hebben we de problematiek ook aangekaart binnen de Europese sociale dialoog van de chemische sector. Na lange en moeilijke besprekingen is er een gezamenlijke verklaring opgesteld tussen vakbonden en werkgevers.

Kwaliteitsvol werk en rechten van arbeidsmigranten

Deze tekst benadrukt het belang van kwaliteitsvol werk voor alle werknemers, ook voor mensen met een migratieachtergrond en zij die via onderaanneming werken. Daarbij wordt ook uitgelegd wat onder kwaliteitsvol werk wordt verstaan: een eerlijk loon, toegang tot opleidingen en ontwikkeling van vaardigheden, een goede balans tussen werk en privéleven, en veiligheid en preventie op de werkvloer.

Daarnaast wijzen de sociale gesprekspartners in de chemiesector op het belang van duidelijke Europese regels rond migratie. Ze onderstrepen ook de noodzaak om de inspectiediensten te versterken, onder meer door de Europese Arbeidsautoriteit meer slagkracht te geven. Tot slot zijn vakbonden en werkgevers het eens over het belang van sociale dialoog: bij het inschakelen van onderaanneming moeten de vertegenwoordigers van de werknemers betrokken worden.

Voor Andrea Della Vecchia, federaal secretaris ABVV Scheikunde-Petroleum voldoet dit compromis, bereikt op Europees en sectoraal niveau, niet aan alle syndicale verwachtingen, maar vormt het wel een stap vooruit in de verdediging en bescherming van arbeidsmigranten:

"De verklaring bevat belangrijke syndicale elementen, zoals het concept van kwaliteitsvol werk en de betrokkenheid van afgevaardigden bij het inschakelen van onderaanneming. Onze strijd gaat verder om álle werknemers te beschermen, ongeacht hun arbeidscontract of afkomst."

Zie ook: Documentaire over de slachtoffers van mensenhandel bij Borealis en BASF.