De werknemers moeten de focus van de transitie zijn

Op 26 en 27 september waren de vakcongressen van de Algemene Centrale – ABVV eindelijk terug. Een zestigtal actieve afgevaardigden van de papier- en kartonverwerkende nijverheid verzamelden in La Roche om terug te blikken en de balans op te maken van de afgelopen jaren in de sector. Maar er werd ook vooral naar de toekomst gekeken om de syndicale uitdagingen van de komende jaren te bepalen. 

Er is sprake van een aardverschuiving in de arbeidswereld en de werknemers worden vanuit alle hoeken belaagd: een rechtse regering, oprukkende digitalisering, een onrechtvaardige klimaattransitie, delokaliseringen, … Het plaatje is verre van idyllisch en daarom moeten de werknemers verenigd blijven en een tegenwicht vormen om hun belangen te verdedigen.

Arnaud LDat is trouwens de boodschap van Arnaud Levêque, die als federaal secretaris sinds 2018 bevoegd was voor de sector en van dit vakcongres gebruikmaakte om de fakkel officieel over te dragen aan Benjamin Wery: “De volgende maanden worden woelig en ik zie jullie ongetwijfeld terug in de straten.”

Een sector onder druk

De sector van de papierverwerking staat onder druk en heeft te maken met brute concurrentie en sterk stijgende grondstof- en energieprijzen. Ook al is er in de sector een tendens om grote groepen te laten samensmelten, is het zo dat de bedrijven in de sector in goede financiële gezondheid verkeren. In België kunnen ze rekenen op een steeds stijgende productiviteit van de werknemers. 

benjamin weryDe toekomst werd bovendien uitgebreid besproken tijdens dit congres: “We proberen de toekomstige veranderingen in de sector een stap vóór te zijn. We bereiden ons er zo goed mogelijk op voor en het doel van deze bijeenkomst is de afgevaardigden te wapenen zodat ze kunnen reageren en de belangen van de werknemers verdedigen tijdens deze veranderingen. Dat is zo voor de klimaattransitie, maar ook voor de digitalisering, die beiden zware gevolgen kunnen hebben voor de tewerkstelling,” legt Benjamin uit.

Een rechtvaardige transitie 

De papiersector is bijzonder betrokken bij de evoluties op klimaatvlak. De sector moet zich meer bepaald aanpassen aan een Europese regelgeving inzake packaging die vanaf 2025 in voege treedt. Zelfs al is het doel om tot minder geproduceerde verpakkingen te komen, prijzenswaardig, werknemers zijn er niet minder ongerust over. Benjamin roept de politiek op om rekening te houden met de impact van deze maatregelen op de tewerkstelling: “We betreuren dat de politieke instanties dwingende maatregelen goedkeuren zonder rekening te houden met de belangen van de werknemers en hun toekomst. Ze moeten werk maken van de reconversie van de getroffen werknemers. Op dit ogenblik worden ze niet betrokken bij de analyse van de beleidslijnen inzake het klimaat. We roepen op tot een rechtvaardige transitie! Er moeten bovendien identieke regels komen op wereldvlak zodat elke vorm van deloyale concurrentie wordt vermeden. Al te vaak gebruiken de multinationals de evoluerende Europese regelgeving als excuus om te delokaliseren terwijl de ware redenen elders te vinden zijn.”

De digitale transitie controleren 

Meer dan ooit zijn de digitalisering en de artificiële intelligentie verweven met het dagelijks leven van de werknemers. Er is syndicale controle nodig om deze evoluties binnen de perken te houden en te vermijden dat ze de tewerkstelling aantasten of de werkdruk beïnvloeden. Er bestaan weliswaar cao’s, maar deze zijn onvoldoende om de oprukkende nieuwe technologieën aan te pakken. 

De bedienden krijgen vaker te maken met digitalisering, wat niet wil zeggen dat de arbeiders er helemaal van afgeschermd blijven. Het werkritme kan geoptimaliseerd worden door een machine, heftruckchauffeurs worden in bepaalde bedrijven vervangen door robots en de snelheid wordt gemonitord … 

Een ander aandachtspunt is de digitale kloof die bij bepaalde werknemers bestaat. Nu smartphones of apps steeds vaker deel uitmaken van de arbeidsorganisatie kunnen sommige werknemers niet met die tools omgaan. Opleidingen zijn nodig om te vermijden dat deze werknemers van de maatschappij worden uitgesloten. 

Benjamin haalt een bijzondere paradox aan: “Nu werknemers meer dan ooit opleidingen nodig hebben om nieuwe digitale competenties te verwerven, wil de toekomstige regering De Wever – Bouchez de verplichte 5 dagen opleiding per werknemer afschaffen. Ik roep de afgevaardigden op om rekening te houden met de uitdagingen op het vlak van opleiding in het kader van de huidige en toekomstige technologische evoluties.”
Ter afsluiting van de tweedaagse, drukte Benjamin zijn tevredenheid uit na de werkzaamheden: “Gedurende twee dagen waren we getuige van de kameraadschap tussen de deelnemers en de betrokkenheid van de afgevaardigden bij de thema’s die werden besproken. We hebben de troepen gemobiliseerd voor de toekomstige strijd. Wat niet onbelangrijk is aan de vooravond van een moeilijke periode voor de werknemers.”